Rozliczenie i podział wyniku finansowego za 2009 r.
Przez wynik finansowy rozumie się rezultat działalności jednostki gospodarczej w okresie sprawozdawczym. Wynik ten może być wielkością dodatnią, jeżeli jednostka osiągnęła zysk lub też wielkością ujemną, jeżeli jednostka poniosła stratę, albo też wynosi zero, w sytuacji gdy uzyskane przychody są równe poniesionym kosztom.
Na wynik finansowy netto składają się następujące elementy:
1) wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych,
2) wynik operacji finansowych,
3) wynik operacji nadzwyczajnych,
4) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiem jest jednostka, i płatności z nim zrównanych, na podstawie odrębnych przepisów.
Wpływający na wynik finansowy podatek dochodowy za dany okres sprawozdawczy obejmuje część bieżącą i część odroczoną.
W księgach rachunkowych wynik finansowy netto ustala się na koncie 86 "Wynik finansowy". Saldo debetowe (strona Wn) tego konta oznacza stratę netto za dany rok obrotowy, natomiast saldo kredytowe (strona Ma) oznacza zysk netto. Następnie wynik finansowy netto przeksięgowuje się na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".
1. Kiedy dokonuje się rozliczenia wyniku finansowego?
Przeksięgowania wyniku finansowego z konta 86 "Wynik finansowy" na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" dokonuje się w następnym roku obrotowym pod datą zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
Przeksięgowanie konta 86 na konto 82 w przypadku wypracowania zysku |
Przeksięgowanie konta 86 na konto 82 w przypadku poniesienia straty |
|
|
Przepisy art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości stanowią, iż podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający. Przy czym, w przypadku jednostek zobowiązanych do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego, zatwierdzenie tego sprawozdania musi być dodatkowo poprzedzone wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonany bez spełnienia tego warunku, jest nieważny z mocy prawa.
Oznacza to, że niespełnienie warunku zatwierdzenia sprawozdania finansowego oraz wydanie opinii negatywnej lub odmowa wydania opinii przez biegłego rewidenta (w przypadku jednostek zobowiązanych do poddania sprawozdania badaniu) uniemożliwia dokonanie podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto.
2. Czy podział zysku bądź pokrycie straty muszą być dokonane w dniu zatwierdzenia sprawozdania finansowego?
Ustawa o rachunkowości nie precyzuje terminu w jakim ma być dokonany podział wyniku finansowego. Przepisy ustawy mówią jedynie, że nie można dzielić zysku ani pokrywać straty przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający.
Pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego jednostka dokonuje jedynie przeksięgowania zysku netto bądź straty netto za dany rok obrotowy z konta 86 "Wynik finansowy" na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".
Do czasu podjęcia decyzji o podziale wypracowanego zysku netto lub pokryciu poniesionej straty netto, wynik finansowy za 2009 r. pozostanie na koncie 82, jako niepodzielony wynik za rok obrotowy 2009.
3. Na co można przeznaczyć zysk netto oraz w jaki sposób pokryć stratę netto jednostki?
Rozliczenie wyniku finansowego netto (zysku lub straty) osiągniętego z działalności jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych odbywa się z uwzględnieniem przepisów ustawy o rachunkowości oraz odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania poszczególnych grup jednostek w zależności od ich formy prawnej, w tym m.in.:
ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.) - dla spółek handlowych,
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.) - dla spółek cywilnych,
ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 ze zm.) - dla spółdzielni,
ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. z 1992 r. nr 6, poz. 27 ze zm.) - dla przedsiębiorstw państwowych,
ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze zm.) - dla samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Zysk bilansowy netto za dany rok obrotowy może zostać przeznaczony m.in. na:
wypłatę dywidendy wspólnikom (Wn konto 82, Ma konto 24),
utworzenie lub podwyższenie kapitału rezerwowego, zapasowego (Wn konto 82, Ma konto 81-1 lub 81-2),
powiększenie kapitału zakładowego (Wn konto 82, Ma konto 24 oraz Wn konto 24, Ma konto 80),
nagrody dla pracowników (Wn konto 82, Ma konto 23-0),
zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (Wn konto 82, Ma konto 85),
darowizny (Wn konto 82, Ma konto 24 oraz Wn konto 24, Ma różne konta),
pokrycie straty z lat ubiegłych (zapisy w ewidencji analitycznej do konta 82),
cele statutowe (w przypadku spółdzielni).
Natomiast bilansowa strata netto może zostać pokryta, np.:
z zysku roku następnego (zapisy w ewidencji analitycznej do konta 82),
z kapitału zapasowego lub rezerwowego (Wn konto 81-1 lub 81-2, Ma konto 82),
w drodze obniżenia kapitału zakładowego (Wn konto 80, Ma konto 82),
z dopłat wspólników (Wn konto 24, Ma konto 81-2 oraz Wn konto 81-2, Ma konto 82),
z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych (zapisy w ewidencji analitycznej do konta 82).
Przeznaczenie wygospodarowanego zysku netto lub sposób pokrycia poniesionej w danym roku obrotowym straty netto powinna określać uchwała bądź decyzja podjęta przez właściwy (uprawniony) organ.
Czy uchwała odpowiedniego organu o podziale zysku lub pokryciu straty powinna dotyczyć tylko kwoty salda ustalonego na koncie 86 "Wynik finansowy", czy może kwoty salda ustalonego na koncie 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", czyli wyniku finansowego za rok obrotowy skorygowanego o skutki błędów popełnionych w latach ubiegłych?
Naszym zdaniem - uchwała odpowiedniego organu, dotycząca podziału zysku lub pokrycia straty, powinna dotyczyć wyniku finansowego za rok bieżący oraz kwoty błędu odniesionej bezpośrednio w ciężar lub na dobro strat lub zysków lat ubiegłych.
Wynik finansowy za rok bieżący wymaga więc przed jego podziałem lub pokryciem skorygowania o przychody lub koszty odniesione na konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" (w analityce: Zyski (straty) lat ubiegłych).