ŚRODOWISKO

2

ŚRODOWISKO I JEGO PODZIAŁ:

◊ naturalne

◊ komunalne

◊ pracy

S T R E S

Stres jest stanem podwyższonej aktywizacji ustroju ( stan wzmożonego napięcia emocjonalnego), przygotowującym organizm do szczególnych działań i aktywności

Stres psychiczny to dynamiczna relacja między człowiekiem a otoczeniem, która to relacja oceniana jest przez jednostkę jako wymagająca wysiłku adaptacyjnego lub przekraczająca możliwości jej sprostania

wg. R. Lazarusa i S. Folkmana

Stereotypowa lub niespecyficzna część odpowiedzi organizmu na każde obciążenie

wg. Selye

PODSTAWOWE ASPEKTY MEDYCYNY PRACY I MEDYCYNY ŚRODOWISKOWEJ RÓŻNIĄCE JE OD INNYCH GAŁĘZI MEDYCYNY KLINICZNEJ - 2

3. Rezultaty na czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy i komunalnym pojawiają się po możliwym do przewidzenia okresie latencji

4. Na podstawie wielkości ekspozycji można w sposób przybliżony określić prawdopodobieństwo i rodzaj wywołanych skutków zdrowotnych

5. Wrażliwość na czynniki szkodliwe w populacji różni się w zależności od wieku i płci

PODSTAWOWE ASPEKTY MEDYCYNY PRACY I MEDYCYNY ŚRODOWISKOWEJ RÓŻNIĄCE JE OD INNYCH GAŁĘZI MEDYCYNY KLINICZNEJ - 1

1. Objawy kliniczne schorzeń związanych ze środowiskiem pracy lub komunalnym nie różnią się od objawów schorzeń o innej etiologii - różniącą je cechą jest udokumentowana w wywiadzie ekspozycja zawodowa ( środowiskowa)na czynnik chorobotwórczy

2. Wiele schorzeń zawodowych lub środowiskowych ma złożoną etiologię, w której czynniki niezwiązane ze środowiskiem pracy lub komunalnym również odgrywają ważną rolę

PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE MIĘDZY MEDYCYNĄ PRACY I MEDYCYNĄ ŚRODOWISKOWĄ

W obu środowiskach występują, z nielicznymi wyjątkami ( np promieniowanie laserowe), te same czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne

Medycyna pracy	Medycyna środowiskowa
wysokie stężenia czynników	niskie stężenia czynników
dzienny okres narażenia przeciętnie 8 godzin	dzienny okres narażenia do 24 godzin
populacja eksponowana - przeważnie dorośli, wyselekcjonowana pod względem wieku i stanu zdrowia	cała populacja od noworodków do ludzi w podeszłym wieku
systematyczny monitoring zdrowia	badania w przypadku zaburzeń zdrowia

ZADANIA MEDYCYNY PRACY

◊ promocja i zachowanie na najwyższym poziomie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia pracowników wszystkich zawodów,

◊ zapobieganie zaburzeniom zdrowia powodowanym warunkami pracy,

◊ zabezpieczenie pracowników w miejscu pracy przed ryzykiem zaburzeń zdrowia wywołanym szkodliwymi czynnikami,

◊ przyjmowanie i utrzymywanie pracowników na stanowiskach pracy przystosowanych do ich cech fizjologicznych i psychologicznych

◊ dostosowywanie pracy do pracowników i optymalizacja warunków pracy z uwzględnieniem (fizjologicznych) możliwości człowieka

ZMIANY WYWOŁANE STRESEM

♦ wyrzut niektórych hormonów krwi ( adrenalina,

glikokortykosteroidy)

♦ wzrost ciśnienia krwi i napięcia mięśniowego

♦ uwalnianie z wątroby cukru ( glukozy)

cholesterolu i wolnych kwasów tłuszczowych

♦ zwiększenie pocenia

♦ spadek odporności immunologicznej

♦ spadek szybkości trawienia

♦ narastanie agresywności i uczucia gniewu

MEDYCYNA ŚRODOWISKOWA

Jest dyscypliną, której przedmiotem jest rozpoznawanie i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom zdrowotnym występującym w przypadkach indywidualnych lub w populacjach ludzkich, które nie są związane z narażeniem na czynniki występujące w środowisku pracy.

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

podział

Rodzaj promieniowania	Długość fal	Częstotliwość
pole statyczne	∞	0 Hz
bardzo niskiej częstotliwości	10,000 - 1000 km	30 - 300 Hz
promieniowanie radiowe	100 km - 1 m	30 kHz- 300MHz
mikrofale	1 mm - 1m	300 MHz - 300 GHz
promieniowanie	IR 1 um - 8 nm
promieniowanie widzialne	380 - 760 nm
UV (A,B,C)	180 nm - 390 nm
promieniowanie jonizujące	< 180 nm

BIOAEROZOL

zanieczyszczenia biologiczne powietrza

-zarodniki grzybów bakterie wirusy pyłki

-pochodzenia roślinnego ( kwiatowe, zarodniki,

rozdrobniome cząstki roślin)

-fragmenty tkanek zwierzęcych

- wyschnięte i rozpylone wydzieliny i wydaliny

PARAMETRY DECYDUJĄCE O SZKODLIWOŚCI PYŁÓW

ν stężenie

ν skład chemiczny

ν struktura krystalograficzna

ν stopień rozpuszczalności w płynach ustrojowych

ν rozmiary cząstek ( rozproszenie) - frakcja respirabilna

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE STAN ZDROWIA

Makrośrodowisko:

-czynniki ekologiczne,

-czynniki społeczno - ekonomiczne

Środowisko indywidualne:

-czynniki zdeterminowane pozycją

społeczno -zawodową

-zachowania o znaczeniu zdrowotnym

-czynniki wpływające na zachowania o

znaczeniu zdrowotnym

BIOLOGICZNE WŁAŚCIWOŚCI PYŁÓW

pyły o działaniu drażniącym ( np. węgiel, żelazo, szkło, aluminium związki boru)

pyły o działaniu pylicotwórczym (np. krystaliczne formy SiO2, niektóre krzemiany)

pyły o działaniu alergicznym (np. pochodzenia organicznego: bawełna, len, sierści; pochodzenia chemicznego: pyły arsenu, chromu, miedzi)

MIKROKLIMAT

parametry mikroklimatu:

-temperatura powietrza

-wilgotność powietrza

-ruch powietrza

-promieniowanie cieplne

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

skutki

Rodzaj promieniowania	Skutki
promieniowanie radiowe	wyniki na temat skutków zdrowotnych kontrowersyjne
mikrofale ogrzewanie	wpływ na spermatogenezę
promieniowanie IR	oparzenia skóry, oparzenia oczu, zaćma, zaburzenia mechanizmów termoregulacyjnych
promieniowanie widzialne	zaćma
UV (A,B,C)	oparzenia, działanie mutagenne, uszkodzeni oka (spojówki, rogówki, siatkówki), uszkodzenia skóry, rak skóry
promieniowanie jonizujące	działanie teratogenne, nowotwory, choroba popromienna, białaczki, uszkodzenie oczu, błon śluzowych

---