56084

mną płakał. Gdy jednak zobaczyłem naszą mistrzynię, cierpienia moje raczej wzrosło w dwójnasób, bowiem ją samą zastałem złożoną śmiertelną chorobą. Zrazu nie usiłowała tłumić mego gwałtownego bólu, lecz pozwoliła, by mię swobodnie ponosił; dopiero po chwili zaczęła - jak wytrawny ujeżdżacz koni - z wolna go hamować, powściągając niby uzdą słowami pociechy, aż wreszcie osadziła w miejscu me wzburzenie. Przytoczyła mianowicie zdanie Apostoła [por. 1 Tes 4, 13], że nie trzeba się zbytnio smucić stratą tycli, co zasnęli w Panu, gdyż dowodziłoby to braku wiary w przyszłe zmartwychwstanie" [...].

2.    Egzegetyczne

•    O stworzeniu człowieka

•    Komentarz do Pieśni nad Pieśniami

•    Pięć homilii o Modlitwie Paryskie]

3.    Ascetyczne

•    O dziewictwie

•    Żywot Makaiyny

4.    Kazania, mowy, listy NAUKA:

1.    Filozofia - dowartościował jej rolę w wykładzie wiary

2.    Trójca Święta - Duch Święty pochodzi od Ojca przez Syna, tj. bezpośrednio od Syna, pośrednio od Ojca. W dyskusjach ariańskich wspiera Bazylego. Wyraźniej niż Bazyli pisze o bóstwie Ducha Świętego.

3.    Maryja - Theotokos

4.    Eschatologia - inspirowana Orygenesem

5.    Poznanie Boga - człowiek obrazem Boga

6.    Pyta o wartość filozofii pogańskiej dla clirześcijan. Podkreśla wyższość chrześcijaństwa, ale jego myśl jest wyjątkowo mocno przeniknięta (neo) platonizmem.

7.    Za Platonem przypisuje pojęciom ogólnym realność: np. natura to natura człowieczeństwa, a nie jednego człowieka. Dlatego bez problemu przyjmuje formułę nicejską - homoousios.

8.    Różnica między osobami boskimi to relacje: Na zewnątrz działa jeden Bóg. Grzegorz dystansuje się od Orygenesowego subordycjanizmiL

9.    Neguje preegzystencję dusz, ale pisze o powszedniości zbawienia.

10.    Rozwija teologię negatywną, ale pisze o „nieskończonej wędrówce” człowieka ku Bogu.

11.    Szczyt poznania Boga to wzniesienie się ducha ludzkiego ku Bogu „boskie i trzeźwe upojenie”.

12.    Wielki teolog dziewictwa.

13.    Sakrament chrztu i kapłaństwa przemieniają naturę człowieka.

14.    Egzegeza alegoryczna - duchowa - np. życie Mojżesza to owa nieskończona podróż, błogosławieństwa to szczeble drabiny Jakubowej.