57515

WYKŁAD VI - 24.03.2011

RELACJE POMIĘDZY WŁADZA USTAWODAWCZA, WYKONAWCZA I SADOWNICZA:

Trójpodział władz Monteskiusza zakładał równowagę i wzajemne hamowanie się władz Naturalnym jest dążenie każdej władzy do zdobycia jak największego wpływu. Historycznie władza sądownicza kilka razy próbowała zdominować mne (okres sędziów - staiy testament, inkwizycja), lecz skutecznie nie potrafiła tego uczynić, dlatego z czasem sądy władców zostają zastąpione niezawisłymi sądami Pozostaje zatem spór między władzami: wykonawczą i ustawodawczą. Może także istnieć tzw. konwent - dyrektoriat, w istocie zbiorowy władca, czyli forma, gdzie władza ustawodawcza i wykonawcza połączone są w jedną, np. Francja - rewolucja, współcześnie - pewne cechy system Szwajcarii.

WL. WYK. <- USA <- Francja <- Polska -> Niemcy -> Wielka Brytania -> VVŁ. UST.

Relacje pomiędzy władzą wykonawczą a ustawodawczą dotyczą w głównej mierze wpływu tych władz na siebie. Niezależność tych władz w głównej mierze wynika z tego, w jaki sposób są wybierane. Wybór przez ogól obywateli daje większą legitymację niż np wyłonienie z siebie lub wybór przez kilka ciał Wyróżniamy dwa skrajne modele oraz kilka poślednich.

I: System, w którym władza wykonawcza jest w praktyce niezależna od władzy ustawodawczej, jest to system tzw prezydencki, a przykładem współcześnie mogą być Stany Zjednoczone, ale także np. Rosja.

Wybór prezydenta bezpośredni, chociaż w USA pozornie pośredni (elektorzy).

Prezydent jest głównodowodzącym, sam organizuje strukturę swych sekretarzy (ministrów). Jest podział tradycyjny, ale nie wynika on z konstytucji Prezydent jest głównodowodzącym, odpowiada za politykę zagraniczną, ale przy mianowaniu swych sekretarzy musi zasięgać rady i opinii komisji senackiej. W zakresie ustawodawczym prezydent nie ma inicjatywy ustawodawczej. W USA zastępują ją doroczne orędzia o stanie państwa - tam są propozycje ustawodawcze, które później realizują kongresmeni.

W procesie legislacyjnym prezydent może zawetować ustawę - weto zawieszające (może być obalone), oraz tzw. weto kieszonkowe, gdzie niektóre ustawy może nie podpisać Główną kompetencją prezydentów jest mianowanie dożywotnich sędziów Sądu Najwyższego. Z uwagi na wpływ SN na ustawodawstwo i bieżące życie prezydent przedłuża swój wpływ na społeczeństwo Formalnie prezydent USA jest nieusuwalny. W praktyce można go oskarżyć o czyny kryminalne (impeachment), który jednak jest bardzo rzadko stosowany Sama procedura impeachmentu polega na sformułowaniu aktu oskarżenia przez Izbę Reprezentantów, a Senat jest sędzią. Jest to silna broń, sama groźba powodowała liczne ustąpienia prezydentów lub wiceprezydentów. UWAGA - impeachment ma zastosowanie do wielu funkcji, np gubernatorów, sędziów itp. Prezydent może być wybrany tylko dwukrotnie Wyjątek - Roosevelt wybrany 4 razy (poprawka do konstytucji).

II: Model pńlprezydencld - w modelu tym władza prezydenta osłabiona jest poprzez istnienie rządu z ministrami i premierem na czele, na którego wyboru nie ma wpływ prezydent. Rząd dodatkowo ma pewne kompetencje ustawodawcze, szczególnie dot polityki wewnętrznej To „szczególnie” osłabia prezydenta, którego domeną ma być polityka zagraniczna.