57522

WYKŁAD \III - 19.05.2011

HIERARCHIA AKTÓW PRAWNYCH

1    KONSTYTUCJA - najwyższy akt prawny w każdym państwie (achtung - są kraje, w których nie ma konstytucji, np. GB), Określa ona podstawowy zakres praw i obowiązków obywateli wobec siebie. Nie ujmuje szczegółowo zagadnień, a odsyła ustaw zwykłych Konstytucja jest „chroniona” tak, by zmiany w niej dokonywano rzadko (np. w Polsce do zmiany treści k potrzebna jest tzn kwalifikowana większość). Czasem k. wprowadzana jest dopiero po przeprowadzeniu ogólnokrajowego referendum Wszystkie akty prawne w kraju muszą być zgodne z k. - w Polsce pilnuje tego Trybunał Konstytucyjny.

2    USTAWY - akt prawny wydawany tylko przez upoważniony prawodawczy organ - w Polsce Sejm, jednak w pracach nad u. bierze udział także Senat, prezydent, a także jako .negatywny regulator”Trybunał Konstytucyjny. U. nakładają prawa i obowiązki na obywateli, obowiązuje powszechnie, zmienić ją może tylko inna ustawa. U. mają szczególny tryb uchw alania, zwany tokiem legislacyjnym : aktualny stan, inicjatywa (minimum 15 posłów, rząd, parlament, prezydent), trzy czytania w Sejmie, Senat, prezydent, a w szczególnym przypadku, po zaskarżeniu, Trybunał Konstytucyjny. Wg art. 37 konstytucji na czele źródeł prawa w Polsce stoi ustawa.

3    RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE - mają moc równą ustawie, lecz ratyfikowanie ich może być przez Sejm lub prezydenta w zależności od zastrzeżonej tematyki uzyskują moc równą ustawom po publikacji

4    ROZPORZĄDZENIA - akt prawny, wydawany na mocy i w celu wykonania ustawy. R wydaje wskazany w ustawie podmiot, najczęściej właściwy minister. Jest to akt prawny powszechnie obowiązujący, promulgowany w Dzienniku ustaw, nie może być sprzeczny z ustawą.

5    TERENOWE AKTY PRAWNE - wydawane przez właściwe organa władzy terenowej, obowiązują jedynie na terenie władzy w danym organie Są publikowane co do zasady w ..., ale dopuszczalne są też inne fonuy, w skrajnych przypadkach, gdy dotyczy to np. .. w sposób zwyczajowy, przyjęty np. z ambony, w karczmie.

6    DEKRET - akt władzy wykonawczej wydawany podobnie jak ustaw'a, czyli publikowany, wiążący obywateli i mający nakładać ciężary, ma moc równą ustawie. Współczesna konstytucja określa d. „rozporządzeniem z mocą ustawy”, lecz bardzo ogranicza merytoryczne tematy i wskazuje czego nie można zrobić w ich drodze, najczęściej d wymagają zatwierdzenia przez legislatywę.

7    ZARZĄDZENIE-akt prawny wydawany przez kierownictwo danego organu, adresowany do pracowników, a nie do obywateli, dlatego wiąże ono wyłącznie urzędników. Nie jest publikowane w Dzienniku ustaw, jedynie w Dzienniku urzędowym, które nie są aktami promulgacyjnymi, jednak w praktyce urzędnicy traktują z. na równi z rozporządzeniami

8    UCHWAŁY - to akty prawa kolegialnych oiganów, co do zasady wiążące wiążące ten organ, np. regulamin Sejmu jest uchwalą i wiąże tylko Sejm, ale akty prawne władzy terenowej w randze uchwal wiążą także obywateli (np. uchwala Rady Miasta).

PRZEPISY - jest to szereg pojęć, pod tą nazw'ą najpowszechniejsze to p jako jednostka redakcyjna aktu prawnego, ale często rozumiemy to jako zbiór danych jednostek - przepisy; mogą one przybierać różny charakter, dlatego wyróżniamy kilka rodzajów przepisów'.