61038

- zachowaniem człowieka

Niebezpieczeństwo to nie polega ocenie w kategoriach bezprawności, inaczej niż w konstrukcji obrony koniecznej. Jeśli np. jest powódź, nie ma co pytać, czy zdarzenie jest bezprawne.

NIEBEZPIECZEŃSTWO BEZPOŚREDNIE- takie, które grozi wprost dobru chronionemu prawem, stwarzając zagrożenie uszczerbku w tym dobru chronionym prawem lub niebezpieczeństwo jego unicestwienia.

Przykład: powódź we Wrocławiu- władze rozważały możliwość spowodowania zalania przez falę powodziową zabudowań wiejskich aby uchronić miasto przed zalaniem. Nie doszło do realizacji, ale był to przykład stanu wyższej konieczności. Jednakże w trakcie ratowania dóbr zagrożonych powodzią miały miejsce liczne sytuacje wyłączające bezprawność działań. Także inne żywioły- ogień- akcja ratownicza prowadzona przez straż pożarną- uzasadnia ze względu na stan wyższej konieczności spowodowanie uszczerbku w mieniu- np. uszkodzenie zaparkowanego na drodze pożarowej samochodu, ponieważ jest to konieczne dla prowadzenia akcji ratunkowej.

Na stan wyższej konieczności powoływał się też gen. Jaruzelski, jako przywódca WRON, który 13.12.1981 wprowadził stan wojenny w PRL. Do dziś trwają spory historyków czy niebezpieczeństwo, którego chciano uniknąć poświęcając dobra chronione prawem, jakimi były prawa obywatelskie chronione konstytucją, było niebezpieczeństwem bezpośrednim. Owo niebezpieczeństwo polegać miało na groźbie wkroczenia wojsk paktu warszawskiego z wojskami ZSRR na czele. Część historyków jest zdania, że w grudniu 1981 takiego bezpośredniego niebezpieczeństwa interwencji wojskowej nie było. Sejm w latach 90. tych uznał wprowadzenie stanu wojennego za akt bezprawia.

b)    WARUNEK    SUBSYDIA RNOŚCI-    NIEMOŻNOŚĆ UNIKNIĘCIA TEGO

NIEBEZPIECZEŃSTWA W INNY SPOSÓB,

Przykład: jeśli w trakcie akcji gaśniczej strażacy mogą doprowadzić wąż przez położenie go na dachu samochodu, to nie będzie spełniony warunek, jeśli wybiją w samochodzie szyby, by go przeprowadzić przez wnętrze pojazdu. Podobnie z działaniem policjanta, który uśmierca psa atakującego dziecko. Czy uśmiercenie psa było jedynym sposobem ratowania dobra zagrożonego, jakim było życie dziecka? Jeśli pies był na smyczy, to zabicie go nie odpowiadało warunkowi subsydiarności.

c)    WARUNEK PROPORCJONALNOŚCI- POŚWIĘCENIE DOBRA CHRONIONEGO PRAWNIE. KTÓRE JEDNAK NIE MOŻE PRZEDSTAWIAĆ WARTOŚCI WYŻSZEJ NIŻ DOBRO RATOWANE. Tzn. dobro poświęcone musi przedstawiać wartość niższą ( różni to §1 od §2 ) W §2 dobro poświęcone może mieć wartość wyższą, byleby nie była to wartość oczywiście wyższa od dobra ratowanego. Jeśli dobro poświęcone i ratowane mają tę samą wartość, to zachodzi stan wyższej konieczności, który nie wyłącza bezprawności, lecz winę. Oznacza to, że w sytuacji równej wartości dóbr kolidujących, poświęcenie jednego z nich będzie bezprawne, sprawca, który owo dobro poświęcił, nie będzie podlegał odpowiedzialności karnej z braku winy, tj.. z powodu niemożności wymagania od niego zachowania zgodnego z prawem.

Przykład: Lekarz, który ma do wyboru dwa dobro chronione prawem, jakimi są życie rannych w tym samym wypadku osoby A i osoby B. Jeśli lekarz znajdzie się w sytuacji takiej, iż środki techniczne pozwalają na uratowanie tylko jednej osoby, to powoła się na stan wyższej konieczności z §2 wyłączający winę. Uratuje