63807

próbuje zrozumieć to, co istnieje, z perspektywy ostatecznych podstaw jego istnienia;

Filozofia podmiotu: Myśl postępuje tu odwrotną drogą. Zaczyna od pytania o „ja" jako o podmiot wszelkiego doświadczenia. Pyta więc o warunki możliwości doświadczenia w „ja" - w podmiocie. Jest zatem ukierunkowana przede wszystkim transcendentalnie, tzn. pyta o podmiot świata doświadczalnego i o jego cechy;

Filozofia ducha: Myśl zaczyna od idei i próbuje z perspektywy idei uchwycić warunki możliwości doświadczenia. Ten kierunek filozofowania ujmuje zatem w jedno od strony absolutu byt i „ja”, substancję i podmiot, metheksis i anamnesis, problem ontologiczny i transcendentalny.

W historii filozofii te trzy główne kierunki są związane z trzema

wielkimi nazwiskami:_

ARYSTOTELES - filozofia bytu KANT - filozofia podmiotu HEGEL - filozofia ducha

Wszystkie kierunki odnajdujemy w całej tradycji filozofii. Nie są ze sobą zasadniczo sprzeczne, lecz wychodząc z różnych punktów, rozwijają ten sam całościowy układ. W obrębie problematyki trójkąta Platońskiego zawiera się cała tradycja filozoficzna.

Podsumowanie:

•    Pomimo wielości kierunków filozofii istnieje tylko jedna jedyna filozofia. Jej dzieje wyłoniły mnóstwo aspektów i syntez problematyki filozoficznej i w ten sposób rozwinęły zróżnicowaną świadomość problemów jednej filozofii „wieczystej" (philosophia perennis).

•    Główne kierunki pytań filozoficznych można wysnuć z problematyki trójkąta Platońskiego: PLATON odkrywa różnicę między sferą duchową a zmysłową i zapytuje o warunki prawdziwego poznania w ramach trzech biegunów: bytu (natury), „ja" (duszy) i idei (absolutu).

•    Z tej perspektywy można ukazać różnicę między filozofią

teoretyczną a praktyczną (etyczną). Głównymi kierunkami filozofii teoretycznej są: filozofia bytu, filozofia podmiotu i filozofia ducha (jako filozofia idei)._

1.2. DYSCYPLINY FILOZOFII¹

Ściśle systematyczny jej podział jest sam jako taki problemem filozofii i zakłada określony system filozoficzny. Dlatego w poniższym przeglądzie zadowalamy się nie całkiem wprawdzie ścisłym, ale jednak

1

Por. m.in. J. Galarowicz, N ścieżkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii Kraków 1992, s. 132nn.