68216

'Ministrami byli takie

-    hetman wielki koronny i hetman wielki litewski.

-    hetman potny koronny, hetman polny litewski.

-    podskarbi nadworny koronny i podskarbi nadworny litewski.

Kanclerz wielki koronny - kanclerz wielki litewski

'Urzędnik kierujący kancelarią monarcliy oraz odpowiadający za politykę zagraniczną.

•Utarło się. iż kanclerz koronny kicmjc polityką zagraniczną wobec państwa Europy Zachodniej, zaś kanclerz wielki litewski wobec Rosji.

•Kanclerz koronny - pierwszy urzędnik państwa dbającym o praworządność i pilnującym by kroi przestrzegał praw i zachowywał pacia con\ enta.

•Przewodził sądowi królewskiemu - Asesorii.

Podkanclerzy koronny - podkanclerzy litewski

•Fonnalnic zastępca kanclerza, ale nic podwładny.

•Zakres kompetencji - identyczny jak kanclerza wielkiego.

(fot Hugo Kołłątaj 1750 1812 podkanclerz od 1791)

Marszalek wielki koronny - marszałek wielki litewski •Pierwszy „minister” w Koronie.

•Konąictcncjc zbliżone do współczesnego ministra spraw wewnętrznych, w tym m.in.:

-    bezpieczeństwo osobiste monarcliy.

-    sąd marszałkowski.

-    straż marszałka.

-    ustanawiał i kontrolował ceny. nadzorował wagi i miary.

-    przyjmował jako pierwszy zagraniczne poselstwa.

-    zwoływał posiedzenia senatu, którym przewodniczył.

-    w czasie bezkrólewia, organizował elekcje i dbał ojej spokojny przebieg.

(fot. Laski marszałkowskie - oznaka władzy marszałka. Łukasz Opaliński 1581 1654 Marszałek wielki koronny 1634 1650)

Marszalek nadworny koroiuiy - marszałek nadworny litewski

♦Zakres kompetencji:

-    zastępca marszałka wielkiego.

-    nadzór nad dworem królewskim - wielkoksiążęcym Podskarbi wielki koronny - podskarbi wielki litewski

•Kompetencje - zbliżone do uprawnień dzisiejszego ministra skarbu, finansów i szefa banku centralnego:

-    piecza i zarządzanie skarbem publicznym i mennica państwowa.

•    wyplata żołdu wojsku,

•    kontrola ściągania podatków.

•Nadużycia - podskarbi był praktycznie bezkarny

-    liczne nadużycia i fałszerstwa.

-    częste fałszowane dane. by ukryć korupcję i malwersacje, nagminne wystawianie fałszywych kwitów itp

(fot. Dwa klucze - herb podskarbich wielkich koronnych)

llilman wielki koronny - hetman wielki litewski Dowódca armii polskiej - litewskiej

Ogólna administracja wojska w czasie pokoju.

Hetman polny koronny i hetman polny litewski

Zastępcy hetmanów wielkich Zwykle w polu strzegąc granice.

(fot. Jan Klemens Branicki 1689-1771. Hetman wielki koronny od 1752)

(fot. Szymon Kossakowski 1741 - 1794. os(atni hetman w ielki litewski)

ZASADY CENTRALIZACJI I DECENTRALIZACJI

Kolejne fundamentalne zasady:

‘zasada centralizacji (centralizacji) ora/ przeciwstawną jej -'zasada decentralizacji.

-    Zasada centralizacji oznaczała podporządkowanie organów niższego stopnia organom nadrzędnym oraz skupianie decy zji u organach centralnych i naczelnych.

Zasada decentralizacji - zakładała brak tej zależności i rozkład uprawmai decyzyjnych pomiędzy władze centralne i lokalne (terytorialne).

•Centralizacja - zakładała brak samodzielności organów niższego szczebla i ścisłe uzależnienie od stniktur nadrzędnych, które kierują ich pracą.

•Na pojęcie centralizacji skladaja się zależności:

•    osobowa.