73620

SPOŁECZNE DZIAŁANIE PRAWA

O skuteczności prawa można mówić w następujących znaczeniach:

skuteczność finalna - prawo jest skuteczne w tym znaczeniu, gdy za jego pomocą realizuje się pewne założone cele społeczne.

skuteczność behawioralna - polega na tym, że adresaci zachowują się w sposób zgodnie z prawem (adresaci świadomie przestrzegają prawa).

skuteczność aksjologiczna • prawo jest skuteczne, jeżeli realizuje pewne uznane i cenione wartości społeczne.

Przestrzeganie prawa polega na tym, że adresaci zachowują się w sposób zgodny z prawem.

Warunkiem niezbędnym do tego. aby adresaci przestrzegali prawa jest znajomość prawa. Duże znaczenie ma rozpowszeclmianie informacji o prawie. Wyróżnia się:

-    oficjalne kanały informacji o prawie - Dziennik Ustaw. Monitor Polski.

tzw. nieoficjalne (wtórne) kanały informacji o prawie - TV, radio, prasa, publikacje. Adresaci częściej korzystają z nieoficjalnych kanałów informacji o prawie, ale nieoficjalne kanały mogą podawać informacje zniekształcone, mylne, wyrwane z kontekstu.

Postawa wobec prawa to termin zaczerpnięty z psychologii społecznej i oznacza trwałą psychiczną gotowość reakcji na określoną bodźce, w tym wypadku reakcję na prawo.

*    postawa legałistyczna. która charakteryzuje się trwałym posłuchem wobec prawa.

-    legalizm formalny, który charakteryzuje się tym, że adresat zachowuje się w sposób zgodny z prawem, bo

to jest prawo.

legalizm materialny, u podstaw którego leżą pozytywne oceny prawa (prawo jest dobre, słuszne.

sprawiedliwe).

*    postawa oportiuiistyczna. która opiera się na kalkulacji zysków i strat. tzn. jeżeli przestrzeganie prawa się opłaca, to wówczas adresat postępuje zgodnie z prawem, natomiast jeżeli przestrzeganie prawa się nie opłaca to adresat postępuje niezgodnie z prawem.

*    postawa konformistyrzna. która charakteryzuje się naśladowaniem innych osób, człowiek orientuje się na zachowanie innych.

Czasami, jeżeli chodzi o zachowania związane z prawem wyróżnia się:

-    motywację bezinteresowną, która wiąże się głównie z postawą legalistyczną,

-    motywację interesowną, która wiąże się głównie z postawą oportunistyczną.

Wpływ na przestrzeganie prawa maja także sankcje, przede wszystkim sankcje karne.

1