- cechą powszechnie uznaną za zasadę narodu, różniąca go od grupy etnicznej jest upolitycznienie -dążenie do posiadania własnego państwa
Dążenie zbiorowości etnicznej do suwerenności politycznej ( narodziny narodu ) - etapy
Pojawienie się poczucia etniczno - kulturowej tożsamości - wyodrębnienie się grupy etnicznej jako swoistej całości
Wykształcenie przez grupę etniczną własnych elit i wejście na scenę polityczną. Wciąż jednak grupa godzi z lojalnością wobec państw w których granicach żyje. Przeciwstawienie się temu państwu i żądanie niepodległości ( narodziny ruchu narodowo-wyzwoleńczego i rozwinięcie świadomości narodowej)
Nie każda zbiorowość etniczna przechodzi przez wszystkie etapy - nie każda dąży do suwerenności politycznej.
Dwie drogi kształtowania się narodów - od narodu do państwa, kiedy wspólnota kulturowa, mająca poczucie własnej odrębności przekształca się w organizm polityczny.
- Od państwa do narodu kiedy organizm polityczny nabiera cech wspólnoty kulturowej.
Powstanie nowoczesnego narodu:
- zniesienie podziałów stanowych i zrównanie wobec prawa (obywatelstwo i prawa obywatelskie)
- modernizacja a upowszechnienie idei narodowych przez oświatę i kulturę masową np. rozwój języka narodowego.
- industrializacja i urbanizacja ( potrzeba zakorzenienia jednostki we wspólnocie kulturowej, narodowej)
-laicyzacja społeczeństwa ( nacjonalizm jako namiastka religii, kult religijny a kult narodowy)
- tożsamość społeczna ( naród nadaje podstawę tożsamości)
Państwa wielonarodowe i narody wieloetniczne:
- Powstanie tożsamości narodowej jako nowej jakości „ponad" regionalnymi różnicami etnicznymi ( Szwajcaria, Hiszpania, Francja)
- Granice państw nie odzwierciedlają granic terytoriów zamieszkanych przez grupy etniczne (mniejszości narodowe)
- Migracje zarobkowe ( np. mniejszość turecka w Niemczech)
- Naród wieloetniczny ( mozaika w USA)