74381

Wojna w Osetii Południowej 1991-1992 - konflikt zbrojny na terytorium Osetii Południowej pomiędzy silami zbrojnymi Gruzji a uzbrojonymi oddziałami nieregularnymi złożonymi z mieszkańców Osetii Południowej oraz wspierającymi ich oddziałami przybyłymi z sąsiedniej Osetii Północnej i z Rosji.

Na fali pierestrojki i "Jesieni Ludów", 10 listopada 1989 Rada Delegatów Ludowych radzieckiego Poludniowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego podjęła decyzję o przyłączeniu Obwodu do Północnoosetyjskiej ASRR, Sąd Najwyższy Gruzińskiej SRR uznał jednak tę decygę za sprzeczną z prawem. Faktyczny rozpad ZSRR zapoczątkowany ogłoszeniem pizez Litwę niepodległości w marcu 1990 spowodował, że ujawniły się aspiracje niepodległościowe także w Gruzji; kilka wchodzących dotychczas w skład Gruzińskiej SRR autonomicznych republik radzieckich (abchaska, adżarska i osetyjska) nie akceptowało jednak zwierzcluiictwa Tbilisi.

Po ogłoszeniu 10 grudnia 1990 pizez Radę Najwyższą Gruzji likwidacji Poludniowoosetyjskiego Oki egu Autonomicznego wojska gruzińskie wkroczyły 5 stycznia 1991 do stolicy Osetii Południowej Cchinwali i okolicznych wsi, spotykając się z ostrzałem ze strony miejscowych separatystów. 29 stycznia przewodniczący miejscowego parlamentu autonomicznego, Torez Kułumbegow, zaproszony został do Tbilisi na negocjacje, tam jednak niezwłocznie go aresztowano pod zarzutem nawoływania do waśni narodowościowych.

Najcięższe walki toczyły się w marcu i kwietniu i po względnym uspokojeniu latem ponow nie w połowie września 1991. Gruzja zablokowała drogi prowadzące do Cchinwali uniemożliwiając dostawy żywności i zaopatrzenia oraz wstrzymała dostawy energii elektrycznej, Osetyjczycy blokowali w odw^recie wsie zamieszkane przez Gruzinów. Po obu stronach doszło do aktów przemocy.

W lutym 1992 walki wzmogły się, gdy na odsiecz Południowej Osetii sporadycznie kierowane było zaopatrzenie (w tym wojskowe) z Rosji, niezależni obserwatorzy potwierdzali wsparcie wojskowe ze strony oddziałów rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. Władze rosyjskie, w tym prezydent Borys Jelcyn i przewodniczący Rady Najwyższej Rusłan Chasbulatow także wspierały tendencje separatystyczne (względem Gruzji) tego regionu.

Spotkaiue prezydentów Gruzji (Szewardnadze) i Rosji (Jelcyna) 24 czeiwca 1992 doprowadziło do zawieszenia brom, które nastąpiło 14 lipca. Rosja i Gruzja uzgodniła, że teren Osetii Południowej, wciąż formalnie należącej do Grugi, patrolowany będzie przez siły pokojowe złożone z żołnierzy rosyjskich, gruzińskich i pohidniowoosetyjskich. Ten stan rzeczy utrzymywał się we względnym spokoju aż do roku 2004; gdy po wyborze Saakaszwilego na prezydenta Gruzji dochodziło coraz częściej do sporadycznych zakłóceń zawieszeiua brom. W sierpniu 2008, kilka godzin przed ceremonią otwarcia Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, rozpoczęła się kolejna wojna.