Śliwerski - paradygmat pedagogiczny usytuowany w ramach nauk społecznych o Paradygmat humanistyczny -przyjmuje założenie o indywidualistycznym znaczeniu faktów społecznych (fakty, zjawiska, procesy społeczne które odnotowujemy są badane z perspektywy tego co znaczą dla jednostki); kultura, życie społeczne odsłania swoją opresyjność w stosunku do jednostki. Jest ona traktowana z perspektywy mechanizmów
dominacji, czyli jak to się dzieje, ze w jednostkowej biografii odzwierciedla się mechanizm społecznej dominacji; stawia się za radykalną zmianą - zmiana świata, o Paradygmat interpretatywny - podobny do humanistycznego (przyjmuje perspektywę indywidualistyczną).
- chodzi, o to, że ludzie egzystują w grupach, strukturach społecznych i mają do czynienia z procesami społecznymi, które nie są bez znaczenia dla tego jak się buduje nasza świadomość; -badamy pewną zależność; - społeczne konstruowanie znaczeń efektem zbiorowego wysiłku; -znaczenia są konstruowane w relacji, mają charakter subiektywistyczny; - niewrażliwy na mechanizmy społecznej dominacji, dlatego że koncentruje się na indywidualnym budowaniu znaczenia w relacji do...
° Paradygmat funkcionalistyczny - bada funkcje struktur; - niezależny od naszej świadomości, można go badać obiektywistycznie; - badanie procesu, dlaczego jesteśmy takimi ludźmi jakimi jesteśmy.
o Paradygmat strukturalistyczny - koncentracja na strukturach, bada struktury; -niezależny od naszej świadomości, można go badać obiektywistycznie; -rozdzielenie tych paradygmatów-społeczności mają jakieś potrzeby i w celu ich zaspokajania wytwarzają pewne struktury => bywamy głodni, więc musimy jeść. » potrzeba edukacji; profesjonalistów = powszechna, publiczna oświata = szkoły. Jednostka jako produkt struktury. Jesteśmy tacy, jakie sobie wytworzyliśmy instytucje; -jednostka produktem struktur.
Na gruncie pedagogiki są paradygmaty:
o paidocentryzm - skoncentrowany wokół jednostki; - umieszcza w centrum namysłu podmiot (dziecko, dorosły); -stawiając podmiot wokół centrum swojego namysłu, zakłada, że to struktura ma dostosowywać się do jednostki; -wiedza ma być wytwarzana przez jednostkę; -preferuje autonomię podmiotową , czyli poszerzanie praw dziecka, a to z kolei oznacza przeobrażenie myślenia o edukacji;
° didaskalocentryzm - skupienie wokół treści; - co trzeba przekazać, co jest ważne i znaczące w procesie edukacji; -różne społeczności określają co jest ważne, które mają na celu ukształtowanie w miarę jednakowych osobników = dostosowanie jednostki do modelu. I wychodzi z tego HOMOEDUCATUS . Produktem tej orientacji jest szkoła, w której wszyscy pracują jednym frontem. ( nastawieni na tych średnich w krzywej gaussa )