78074

cywilnymi, zaś w Nadrenii obowiązywała nowoczesna na owe czasy kodyfikacja napoleońska. Postulat unifikacji niemieckiego prawa prywatnego byl podnoszony od czasów napoleońskich, głównie przez pozytywistów (pracę domagającą się unifikacji opublikował profesor uniwersytetu w Heidelbergu Antoni Thibaut w 1814)), jednak napotkał silny sprzeciw ze strony szkoły historycznej (Fryderyk Savigny, również w 1814). Ze względu na niechętną postawę konserwatywnych rządów krajów niemieckich, zwłaszcza Pnrs, unifikacja prawa prywatnego posuwała się do przodu powoli i tylko w wąskich zakresach (prawo wekslowe, prawo handlowa, prawo zobowiązań), w ramach Związku Celnego, a później Związku Pólnocnoniemieckiego.

Prace nad powszeclmym niemieckim kodeksem cywilnym rozpoczęto dopiero po wprowadzeniu w 1873 do konstytucji II Rzeszy poprawki (lex Lasker), która rozciągnęła kompetencję Rzeszy na stanowienie prawa cywilnego (w brzmieniu z 1871 konstytucja Rzeszy uprawniała ją tylko do stanowienia ogólnoniemieckiego prawa zobowiązali) W 1874 parlament Rzeszy powołał pierwszą komisję kodyfikacyjną, pod przewodnictwem prezesa Najwyższego Sądu Handlowego Rzeszy Heinricha Eduarda Papę, w skład której wchodzili między innymi wybitni romaniści sędzia Gottlieb Planck i profesor Bernhard Windscheid W 1888 komisja ta opublikow^rala, z pięciotomowym uzasadnieniem, pierwszy projekt kodeksu cywilnego, który stal się przedmiotem szerokiej dyskusji i krytyki. W 1890 powołano drugą komisję, która w 1895 przedłożyła drugi projekt Stal się on przedmiotem prac już wewnątrz parlamentu. Wprowadzono do niego pewne zmiany, po czym powstały w ten sposób trzeci projekt został uchwalony przez parlament i przyjęty przez cesarza Wejście BGB w życie oznaczało koniec partykularyzmu w niemieckim prawie cywilnym (jego unifikację). Oznaczało także ostateczne zeiwanie z feudalnym ustrojem społeczeństwa, bowiem BGB, opierając się na wolnorynkowej filozofii gospodarki i własności, w'spóltworzy kapitalistyczny ustrój społeczny Jego podstawą jest zasada autonomii stron, przejawiająca się w zasadach swobody umów, swobody rozporządzania własnością, swobody testowania. BGB należy do tzw. wielkich kodyfikacji cywilnych XIX wieku. Na BGB wzorowano wiele kodeksów cywilnych całego świata Uzupełnieniem BGB są ogólnonietnieckie kodyfikacje prawa handlowego (Handelsgeselzbuch, HGB) z 1897 i postępow'ania cywilnego (ZMIprozessordnung, ZPO) z 1877, nowelizowana w 1898 w związku z wejściem w życie BGB.

BGB stanowił również część polskiego porządku prawnego na obszarze dawnego żabom praskiego. Po II wojnie światowej jego postanowienia były sukcesywnie zastępowane nowym prawem, jednak ostatnie przepisy kodeksu dotyczące hipoteki morskiej utraciły moc obowiązującą dopiero w 1962 r.

BGB składa się z 2385 paragrafów (w pierwotnej wersji - obecnie jest ich więcej), podzielonych w'edlug systematyki pandektowej na pięć części: cześć ogólną, zobowiązania, prawo rzeczowe, prawo rodzinne i prawo spadkowe. W ciągu ponad stu lat obowiązywania BGB byl wielokrotnie nowelizowany, jednak jego założenia pozostały nienaruszone. Najobszerniejszej noweli dokonano w 2002, włączając do kodeksu przepisy zawarte dotychczas w ustawach szczególnych, między innymi przepisy o oclu onie konsumentów, implementowane do prawa niemieckiego w wykonaniu dyrektyw Unii Europejskiej

Kodeks cywilny szwajcarski ZGB szwajcarski kodeks cywilny. Uchwalony w 1907, w'szedl w życie w 1912. Opracowany przez Eugcna Hubera. ZGB uchodzi za modelową kodyfikację prawa cywilnego, byl wielokrotnie recypowrany w krajach kodyfikujących prawo cywilne. ZGB zamyka epokę tzw. wielkich kodyfikacji

ZGB przyjął systematykę będącą połączeniem schematu personae-res-actiones oraz systemu pandektowego. Pod wpływem szkoły wohiego prawa nakazywała sędziemu, w wypadku luki w prawie, orzekać według zasad które sam by ustanowił będąc prawodawcą Przewidywał