78369

Prof. Janusz świerkocki

Teorie Handlu Międzynarodowego

Wykład XIII - Handel wewnątrzgałęziowy

produkcji (KSP). Duża gospodarka pozwala też na wytwarzanie większej ilości zróżnicowanych dóbr, a także zgłasza większy popyt na produkty importowe niż gospodarka małych rozmiarów.

-    Im wyższe (poważniejsze/bardziej restrykcyjne) są bariery handlowe, tym mniejszy jest udział HWG w HMN kraju. Obniżanie barier handlu zwykle prowadzi do wzrostu udziału HWG w wymianie ogółem państwa. W tym kontekście chodzi o bariery ekonomiczne w najszerszym tego słowa znaczeniu. Zatem nie chodzi tu tylko o cła, kontyngenty, subsydia itp. ale również o bariery o charakterze geograficznym i wyposażeniowym- np. ukształtowanie terenu, dostęp do infrastruktury lub klimat.

Teraz przedstawimy determinanty udziału HWG w wymianie międzynarodowej gałęzi przemysłu:

-    Im większy stopień zróżnicowania produkcji w gałęzi przemysłu, tym większy udział HWG w jej wymianie międzynarodowej. Wynika to z przywołanego wcześniej zamiłowania konsumentów do różnorodności oraz tego, że nie wszystkie produkty jest jednakowo łatwo różnicować. Sprzęt elektroniczny, odzież, produkty spożywcze pozwalają się łatwo różnicować, paliwa i surowce mineralne już nie.

-    Udział HWG jest wyższy w HMN tych gałęzi, w których można realizować większe KSP. Powodem tej zależności jest to, w gruncie rzeczy występowanie KSP prowokuje pojawienie się HWG. Istnieje jednak próg wielkości KSP, po przekroczeniu którego przestają one indukować HWG. Otóż, gdy KSP są bardzo duże produkty ulegają standaryzacji. Brak zróżnicowania produktów uniemożliwia prowadzenie HWG.

-    Stwierdzono, że w gałęziach, w których odnotowuje się duży napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) udział HWG jest również duży. Trzeba jednak pamiętać, że BIZ powodują głównie intensywny HWG o charakterze pionowym (dotyczący dóbr pośrednich -podzespołów, części), w mniejszym stopniu HWG obejmujący dobra gotowe. Np. koncerny samochodowe z USA wysyłają do kanady części aut. Z kolei do USA z Kanady trafiają zmontowane już auta.

-    Na wielkość udziału HWG w HMN gałęzi ogółem ma wpływ poziom zastosowanej agregacji. Im poziom agregacji jest niższy, tym udział HWG jest niższy. Im wyższy jest poziom agregacji w badaniu HWG, tym wyższe otrzymuje się wskaźniki jego udziału w handlu ogółem. Np. na rysunku 50. mamy taką kategorię jak: Zwierzęta, warzywa i tłuszcze. Załóżmy, że przy danym poziomie agregacji gałąź odnotowuje równowagę handlową: X=M. Wyobraźmy sobie, że GLI obliczone dla tej branży jest równie 1, co oznacza, że cały handel gałęzi jest HWG. Niech na wymianę gałęzi składa się handel: szparagami, osłami i gorylami (tym razem żywymi). GLI = 1 sugerowałby, że całość hodowli goryli jest eksportowana a w zamian importuje się pewną ilość goryli, której wartość jest równa wartości eksportu tych zwierząt. Podobnie jest w przypadku szparagów oraz osłów. Jednak, gdy dokonamy dezagregacji gałęzi, to może się okazać, że goryle są wyłącznie eksportowane a osły wyłącznie importowane, podobnie jak banany. Oznaczałoby to, że HWG w ogóle nie zachodzi. Jest to skrajny przykład, ale ukazuje poważny problem. Dość powiedzieć, że istnieją ekonomiści i statystycy, którzy twierdzą, ze HWG jest w dużej mierze anomalią wynikającą z niedoskonałości agregacji. Jednakże w praktyce, nawet przy bardzo daleko posuniętej dezagregacji ciągle można dostrzec HWG.

-    Na wielkość udziału HWG w wymianie międzynarodowej gałęzi wpływają też koszty transportu. Są one szczególnie istotne dla tzw. handlu przygranicznego. Ma on stosunkowo niewielkie znacznie w przypadku niewielkich powierzchniowo państw jak np. Belgia i Holandia, ale naprawdę ważny staje się w przypadku tak rozległych terytorialnie krajów jak USA i Kanada. Jeżeli np. amerykańska fabryka samochodów w Detroit potrzebuje tlenku siarki to taniej sprowadzi go z Kanady niż np. z Kalifornii. HWG w tym ujęciu występuje szczególnie w zakresie towarów, w przypadku których koszty transportu stanowią duży udział w odniesieniu do wartości (w cenie)- np. cement, węgiel, kruszywa.