83139

Lex nihil est aliud quam quaedam rationis ordinatio ad bonum commune, ab eo qiu curam communitatis habet, promulgata - Prawo jest niczym innym jak rozumnym rozporządzeniem dla dobra wspólnego, przez tego który ma pieczę nad społecznością promulgowane

pojecie lex Tomasz wyprowadza od ligere - wiązać - termin więc wyraża zobowiązanie do działania i ukazuje się jako zasada i miara działania prawo musi być rozporządzeniem rozumu /rationis ordinatio/, gdyż najwyższą zasadą i miarą działania ludzkiego jest rozum

rationis ordinatio - wskazuje też na fakt, że prawo musi wypływać z rozumu poznającego wartości

prawo nie pomija roli v\oli prawodawcy, ale podporządkowuje ja rozumowi - tzn. prawo dąży do rozwiązania danej sytuacji stosownie do stanu rzeczy opartego na prawdzie. Tomasz odrzuca więc zarówno wsluntaryzm jak i pozytywizm legalny prawo jest rozporządzeniem rozumnym - a nie tylko zachętą, czy radą musi mieć na uwadze dobro wspólne /bonum commune/ - jest to dobro wspólne wszystkim ludziom i ma swe źródło w Bogu

moc prawną posiada jedynie rozporządzenie kompetentnej v\4adzy, która ma pieczę nad społecznością i w przypadku łamania prav\a może nakładać kary prawo musi być promulgowane - ogłoszone dla tych, którzy w swym życiu mają się nim kierować. Bez ogłoszenia nie można mówić o obowiązywalności prawa Prawo wieczne /lex aeterna/

Bóg jest dobrem najwyższym i dlatego tylko On może być prawodawcą wiecznego prawa dla całego świata

to prawo spoczywające w Boskim rozumie nadaje kierunek wszelkiemu działaniu i poruszaniu /lex aeterna est ratio divinae sapientiae, secundum quod est directiva omnium actuum et motionum/

zostało ono ma obwieszczone dzięki wclnej woli Boga. aby urzeczywistnić pewnie porządek bytu. a przez to wprowadzić także pewien porządek działania i powinności

każde prawo ma o tyle moc wiążącą o ile obwieszcza prawo wieczne Prawo naturalne /lex naturalls/

Lex naturalls nihil aliud est quam participatio legis aeternae in rationali creatura- prawo naturalne jest niczym innym jak partycypacja prawa wiecznego w rozumnej naturze

prawo wieczne objawia się poprzez ludzką naturę w formie prawa naturalnego prawo to posiada pierwszo- i drugorzędne nakazy

pierwszorzędne zawierają się zasadzie czyń dobro, unikaj zła /bonum est faciendum, malum vitandum/- są bezwzględnie obowiązujące np. X przykazań drugorzędne - są wnioskami rozumu praktycznego /sumienia/ i nie posiadają absolutnej obowiązywalności Prawo ludzkie /lex humana/

to konkretyzacja prawa naturalnego w danych okolicznościach

celem tego pra\A& jest pokój między ludźmi i życie wg cnót - dobro wspólne