uprawnionego, a częściowo nie | ||
np. dam Ci 25 asów jeśli się nie ożenisz |
np. dam Ci 25 asów, jeśli będzie zaraza |
np. dostaniesz 25 asów, jeśli się pogodzisz się z Tytusem. |
Podział ten nie jest sztywny, gdyż zależnie od sytuac |
i dany warunek może być |
potestatywny, kazualny lub mieszany.
Warunek dzielimy na:
dodatni |
ujemny | |
polegają na zmianie dotychczasowego stanu rzeczy |
polegają na stanu rzeczy |
utrzymaniu dotychczasowego |
np. dostaniesz niewolnika, jeśli się ożenisz |
np. dostaniesz niewolnika, jeśli się nie ożenisz |
- Termin (dies) - to zdarzenie przyszłe i zawsze pewne, od którego zależna jest skuteczność czynności prawnej.
Termin dzielimy na:__
zawieszający (początkowy - dies a quo) |
rozwiązujący (końcowy - dies ad quem) |
gdy skuteczność czynności odsunięta jest w czasie do spełnienia się tego terminu |
gdy skuteczność czynności ustaje po upływie tego terminu |
Termin mógł być określony albo ścisłą datą kalendarzową albo przyszłym pewnym zdarzeniem (opady deszczu, śmierć osoby). Często były dodawane oba terminy, np. dostaniesz niewolnika od 1 marca do 15 maja. Za termin uważano też zdarzenia, które zajdą, jeśli nie zostanie zakłócony normalny bieg rzeczy, np. urodzenie dziecka przez kobietę w ciąży, osiągnięcie dojrzałości.
Actus legitimus - czynności do których nie można było dodać warunku ani terminu, np. emancipatio, accteptilatio, przyjęcie spadku, wybór niewolnika, ustanowienie opiekuna - Polecenie (modus) - element czynności prawnej, nakładający na uprawnionego obowiązek określonego zachowania. Skuteczność czynności nie była w żaden sposób ograniczona, a przez długi czas nie przysługiwała skarga z powodu niewypełnienia polecenia, ale było traktowane jako obowiązek moralny. Dopiero w okresie późnego cesarstwa udzielono skargi o zwrot osiągniętych korzyści lub o wypełnienie polecenia.
2