83179

•    Proces formułkowy - od II w. p.n.e. Na przełomie republiki i pryncypatu -jedyny

•    Proces kognicyjny - okres pryncypatu/ prawa klasycznego, pozostaje w okresie dominatu.

Pomoc własna i jej ograniczenia:

•    Realizowana siłami jednostki, lub grupy społecznej - zaczepna (ofensywna) i obronna (defensywna)

•    Granice obrony koniecznej - stosowana nie dla zemsty, lecz dla ochrony przed siłą poważną, bezpośrednią i bezprawną.

•    Pomoc własna o charakterze zaczepnym (samopomoc) - problem państwowy -wydanie osobnych ustaw julijskich (Cezara, lub Augusta) - „w sprawie przemocy wżyciu publicznym i prywatnym). Pryncypat - dekret boskiego Marka (wierzyciele). Digesta - ochrona prawa należy do władzy, nie do poszczególnych osób

•    Polubowne rozwiązywanie sporów - kompromis, arbiter

Charakterystyka procesu legisakcyjnego:

•    Najstarsza postać, od lex i actio postępowanie związane z ustawami

•    Formalizm - symboliczne gesty, formułki słowne (staranne przemyślenie)

•    Ograniczony krąg zastosowania - obywatele rzymscy, oparty na ustawach, ograniczenia faktyczne (ryzykowność)

•    Lex Aebutia z II w. p.n.e. - ograniczenie; ustawy julijskie z 17r. p.n.e. -usunięcie. Do III w przed sądem centumwiralnym

Rodzaje legis actiones:

•    Legis actio sacramento:

o Normalny sposób postępowania w sprawach spornych o Sacramentum - przysięga, piaculum - ofiara przebłagalna o W prawie świeckim - suma pieniężna -> 50 asów (wartość poniżej 1000, wolność), 500 asów (powyżej 1000) o Legis actio sacramento in rem - forma dochodzenia praw do władztwa nad rzeczami - obydwie strony i rzecz sporna windykcja i kontrawindykacja (formułki, dotknięcie laską), wezwanie do zapłacenia sacramentum - sędzia orzekał o jego losach, o Legis actio sacramento in personam - środek procesowy służący do dochodzenia należności o charakterze osobistym.

•    Legis actio per iudicis postulationem

•    Legis actio per condictionem

•    Legis actio per manus iniectionem

o Egzekwowanie prywatnych należności o charakterze osobistym -należności niewątpliwe, określone w pieniądzach, stwierdzone w wyroku.