83787

ramach NATO, gdzie artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego mówi, iż w razie ataku na któregoś z sojuszników państwo członkowskie paktu

Mimo tego UZE stała się organizacją bez żadnych funkcji operacyjnych, która nie odegrała prawie żadnej roli z jednej strony nie chcąc dublować uprawnień NATO, z drugiej stając się faktycznie niezobowiązującym forum wymiany sprawozdań na temat potencjału sił narodowych, często i tak nieaktualnych. W jej skład wchodziło 10 państw: Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Luksemburg. Włochy. Grecja. Hiszpania i Portugalia, ponadto 6 państw posiadało tzw. status członka stowarzyszonego. 7 - stowarzyszonego partnera, a 5 - obserwatora.

UZE była organizacją polityczno-obronną. Do momentu powstania UE nie odgrywała większej roli.

Na mocy Traktatu o Unii Europejskiej uznano UZE za zbrojne ramię Wspólnoty, przyjmując jako dalekosiężny cel UE utworzenie wspólnej armii europejskiej. Jednakże w Traktacie z Nicei usunięto przepisy o UZE jako integralnej części unijnych procesów integracyjnych o charakterze polityczno-obronnym.

W latach 90. stała się bardziej aktywna, czego przejawem było stworzenie Korpusu Europejskiego, zacieśnianie współpracy z NATO i zaproszenie do współpracy na prawach partnera stowarzyszonego państw stowarzyszonych z Unią Europejską i ubiegających się o członkostwo w tej organizacji.

4. MISJA PETERSBERSKA UZE

Początek lat 90. XX wieku charakteryzowała duża niestabilność polityczna wynikająca z zakończenia zimnej wojny i wyłaniania się nowego porządku politycznego w Europie.

Szczególne wyzwanie stanowiła wojna na Bałkanach. Sojusz Północnoatlantycki przyjął nową koncepcję strategiczną, uwzględniającą konieczność działania w warunkach pozimnowojennych. kiedy to wyzwania wynikające z podziału świata na dwa bloki zastąpiły konflikty lokalne.

Również Unia Zachodnioeuropejska odnotowała konieczność transformacji wewnętrznej i przygotowania do wypełniania nowych zadań.137

W tym celu Rada Ministrów UZE przyjęła w dniu 19 czerwca 1992 r. w Bonn tzw.

Deklarację Petersberską, która upoważniała UZE do „stosowania środków zapobiegania konfliktom i opanowywania sytuacji kryzysowych, włączając w to działania podejmowane przez KBWE lub Radę Bezpieczeństwa ONZ". Obok przyczyniania się do wspólnej obrony zgodnie z art. V zmodyfikowanego Traktatu Brukselskiego oraz art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego, siłom UZE przypisano zatem następujące zadania:

-    wypełnianie zadań humanitarnych i ratowniczych,

• przeprowadzanie misji pokojowych,

-    zadania bojowe przy wypełnianiu misji o charakterze zarządzania kryzysowego, w tym operacji przywracania pokoju. 138

Decyzja ta oznaczała, że UZE mogła od tego momentu angażować się w misje w

regionach innych niż obszar państw członkowskich, wychodząc tym samym poza upoważnienia

zmodyfikowanego Traktatu Brukselskiego. 139

Siłami UZE przewidzianymi do realizacji tego celu miały być jednostki wojskowe postawione do dyspozycji Unii Zac hod nioeuro pejs kie j przez jej państwa członkowskie. Decyzja o ich użyciu miała być podjęta przez Radę UZE zgodnie z zapisami Karty NZ.140 Państwa członkowskie zobowiązały się jednocześnie do rozwijania swych zasobów tak. aby możliwy był szybki przerzut ich sił w miejsce konfliktu drogą lądową, morską lub powietrzną. Ustanowiono także komórkę planistyczną, odpowiedzialną za:

-    opracowanie planów kryzysowych użycia sił pod auspicjami UZE,

-    przygotowanie rekomendacji dotyczących rozwiązań w zakresie dowodzenia, kontroli i komunikacji, w tym procedur dla wyznaczonych sztabów.

-    prowadzenie aktualnego wykazu stanu sił, które mogą zostać użyte przez UZE.141 W kwestii relacji pomiędzy UZE a innymi europejskimi państwami-członkami Unii Europejskiej lub NATO. Deklaracja Petersberską podkreślała, że gwarancje bezpieczeństwa i zobowiązania do wzajemnej obrony wynikające z art. V zmodyfikowanego Traktatu Brikselskiego oraz art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego wzmacniają się wzajemnie. W celu zapewnienia większej spójności działań państw członkowskich i pomiędzy trzema wymienionymi organizacjami. Deklaracja powtarzała też zawartą w Deklaracji z Maastricht sugestię, aby państwa członkowskie UE. które nie są członkami UZE, mogły do niej przystąpić na zasadach wymienionych w art. XI zmodyfikowanego Traktatu Brukselskiego, zaś inni europejscy członkowie NATO zostali przyjęci jako członkowie stowarzyszeni do UZE na zasadach umożliwiających im pełne uczestnictwo w pracach tej organizacji.142 Deklaracja petersberską była kolejnym etapem przekształcania UZE w „ramię obronne"

Unii Europejskiej, dodając do tej funkcji niezwykle istotny aspekt: misji humanitarnych. Było to podkreślenie odpowiedzialności państw Europy Zachodniej za bezpieczeństwo regionalne i