80121

1. Psychologiem w nauce prawa - Leon Petrażyckl: (sir. 407)

W XIX wieku, za sprawą pozytywizmu filozoficznego, dla definiowania prawa posługiwano się elementami psychologii. Dzięki temu usiłowano dotrzeć do realnych zjawisk, które dogłębnie tłumaczyłby zjawisko prawa. Przedstawiciele tci koncepcji, m.in.: Ernst Zitelniann, Georg Jellink, Ernst Rudolf Bierling. uważali, że prawo można tłumaczyć jak każdy inny produkt ludzkiej świadomości i psychiki.

a) Leon Petrażyckl: (1867-1931), polski teoretyk prawa, studiował w Rosji i w Niemczech, na Uniwersytecie Warszawskim stworzył pierwszą katedrę socjologii, wykładał prawo i liistorię filozofii prawa, był autorem licznych dziel, m.in.: „O pobudkach postępowania i o istocie moralności i prawa". „Wstęp do prawa i moralności”. „Teoria prawa i państwa".

• poglądy Petrażyckl ego:

-    jego poglądy pozostawały w zgodzie z tendencjami epoki

-    jego książki są pełne uwag metodologicznych, dotyczących prawidłowego budowania teorii naukowych, definiowania pojęć. itd.

odrzucał teorie, kojarzące prawo z przymusem, a tym bardziej wyłącznie sprowadzające normę prawną do groźny zastosowania sankcji (prawo definiował jako swoiste zjawisko realne -zjawisko psychiczne)

-    pizy definiowaniu prawa Petrażycki posługiwał się analizą ludzkiej psycliiłri - obok tradycyjnych klasyfikacji, obejmujących takie przeżycia jak: poznanie, uczucie, wola. wyodrębnił również tzw. pizeżycia doznawczo-popędowe, które nazwał emocjami (impulsjami)

Petrażycki dokonał rozmaitej klasyfikacji emocji, wśród których wyróżnił emocje moralne i prawne [emocje moralne od prawnych różni nie poczucie obowiązku, ale fakt. że w przypadku emocji prawnych mamy do czynienia z wyobrażeniem osoby mogącej domagać się od nas określonego postępowania (emocje imperatywno-atrybutowe), podczas gdy emocje moralne odczuwamy jako wolne, tzn. odczuwamy obowiązek, ale nie związany z drugim człowiekiem (emocje jednostronnie imperatywne)]

definicja prawa wg Petrażyckiego: „przez prawo w znaczeniu odrębnej klasy zjawisk realnych będziemy rozumieh takie przeżycia etyczne, których emocje posiadają charakter atiybutywny"

-    jego zdaniem norma prawna jest jedynie projekcją przeżycia emocji prawnej, uogólnionym wyrazem pizeżyć psychicznych

państwo pojmował również jako zjawisko ze sfery przeżyć psyclucznych - był zwolennikiem państwa liberalnego

stanowczo odrzucał tezę. że źródłem prawa jest wola państwa, czy też przymus współcześnie Petrażycki uznawany jest za zwolennika koncepcji praw^ra natury, w szczegóhiości prawa natury o zmiennej treści (jego ideałem „prawa stanowionego” powinno być dążenie do zgodności z poczuciem sprawiedliwości)