80563

2

Związki między dziedziczeniem pretorskim a cywilnymi

-    adiurandiiuris civilis gratia - gdy bononim possessio udzielone było heres.

-    supplendi iuris ciii lis gratia - gdy bononun possessio udzielone było komuś spoza kręgu sui herc des, w razie ich braku.

- corrigendi iuris cirilis gradu - gdy bononim possessor udzielone było komuś spoza heres, nawet gdy oni występowali (np. dla emancypowanego syna)

II. DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE

Testament

-    jest to jednostronne, odwołalne, osobiście złożone rozporządzenie ostatniej woli na wypadek śmierci, zawierające ustanowienie dziedzica.

-    czynność abstrakcyjna

-    niewymagana zgoda dziedzica.

-    wola testatora mogła być zmieniona w każdej chwili.

-    swoboda testowania —> wszystkie ograniczenia podjęte dobrowolnie przez testatora nie są dla niego wiążące. Umowa dotycząca dziedziczenia była nieważna, bo była contra bonos mores

-    Przy dziedziczeniu odróżnia się dwa momenty: chwilę powołania do spadku (delatió) i chwilę nabycia spadku (acqiastio hereditatts).

-    Testament musiał zawierać hereditias institntio - ustanowienie dziedzica

*    w języku łacińskim w formie rozkazującej, w pierwszych słowach testamentu. Zmieniło się to dopiero w okresie poklasycznym, Wtedy też nie było konieczności zachowania kolejności.

*    szkoła prokuliańska uważała, że ustanowienie tutora może poprzedzać ustanowienie dziedzica.

*    dziedzic musiał być wyraźnie wskazany (nominatim) - po imieniu lub innym jednoznacznym określeniem —* dlatego nie można było ustanowić dziedzicem osób prawnych aż do okresu poklasycznego.

*    dziedzic musiał być ustanowiony do całości spadku, a nie ex re certa (do określonych przedmiotów). Początkowo, jeśli ustanowiono dziedzica tylko do pewnych rzeczy (np. domu) taki testament uważano za nieważny. Z biegiem czasu praktyka (za Aąuiliusa Gallusa) poszła jednak za utrzymaniem w mocy testamentu (faror testamenti), a wszelkie takie postanowienia traktowano jako medodane. W prawie poklasycznym w przypadku ustanowienia większej liczny heredes traktowane taki postanowienia jako wskazówki przy podziale spadku na podstawie actio familie erciscnndae. Wyjątki od tej zasady -testament żołnierski i tzw. dziedziczenie przeciwtestamentowe.

*    Nie można było ustanowić dziedzica z dodaniem warunku lub terminu rozwiązującego —♦ Semelheres semper heres.

*    Można było ustanowić nascitnrusa jako dziedzica.

-    Dziedzica można było ustanowić pod warunkiem zawieszającym. —* Substitutio yułgans (substytucja pospolita) - ustanowienie kilku stopni dziedziczenia na wypadek, gdyby pierwszy (institutus) nie mógł przyjąć spadku. Zazwyczaj na końcu ustanawiano dziedzicem niewolnika, obdarzając go jednocześnie wolnością Można było ustanowić jednego substytuta albo wielu dla jednego albo wielu dziedziców.

*    Substitutio pipillaris — ustanowienie substytuta dla niedojrzałego dziecka. W razie jego śmierci substytut stawał się dziedzicem. —* causa Cnriana - I w p.n.e. Sceavola vs. retor Crassus — ustanowienie substytuta dla nasciturusa, który nie przyszedł na świat (żona nie była w ciąży), igrała interpretacja retora, za utrzymaniem testamentu - wola testatora (favor testamenti) - pominięcie dziedziców ustawowych.

*    Substitutio quasi pupiUaris - gdy dziedzicem był chory umysłowo. Jego substytut otrzymywał spadek, jeśli dziedzic umarł me wracając do władz umysłowych.

*    Substitutio pupiUańs i quasi pupiUaris to jedyne przypadki ustanowienie spadkobiercy dla osoby trzeciej.

-    cautio Muciana - Sceavola — sprawa legatu dla żony pod warunkiem potestatywnym ujemnym

(stwierdzenie o jego spełnieniu możliwe dopiero po śmierci legatariuszki) - pozostanie we wdowieństwie. Można było otrzymać legat, jeśli przyrzekło się stypulacyjme, że odda się przysporzenie w momencie działania sprzecznego z warunkiem. W drodze analogu stosowano również w przypadku dziedzica. Potwierdzone konstytucją Piusa.