94407

39 Reguły kolizyjne i ich rola w procesie stosowania prawa.

Rola: reguły kolizyjne usuwają kolizje norm prawnych, tzn. sytuacje, gdy sytuacja prawna uregulowana jest kilkoma normami prawnymi, które się wzajemnie wykluczają.

Reguła kolizyjna: dyrektywa skierowana do organów stosujących, zawierająca nakaz usunięcia kolizji w określony sposób.

Reguły kolizyjne I stopnia:

a)    Hierarchiczności, - gdy dochodzi do treściowej sprzeczności norm usytuowanych na różnych piętrach hierarchii systemu - „lex superior derogat legi inferiori" - norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu - uchylenie normy stosowane tylko w konkretnym przypadku.

b)    Temporalna (chronologiczna, czasowa) - stosuje się, gdy dochodzi do treściowej kolizji między normami tego samego stopnia, z których jedna jest wydana wcześniej, druga później. Norma wydana później nie może być normą hierarchicznie niższą od normy wcześniejszej. Reguła ta głosi, że norma wydana później uchyla normę wydaną wcześniej - „Iex posteriori derogat legi priori".

c)    Merytoryczna (szczegółowości), - kiedy dochodzi do kolizji dwóch równorzędnych norm, z których jedna jest normą o zakresie ogólnym (szerszym) a druga o zakresie szczegółowym - norma szczegółowa deroguję normę ogólną (nie znajduje zastosowania w zakresie regulacji objętej normą szczegółową) -,,lex specialis derogat legi generali".

Reguły kolizyjne II stopnia (metareguły): (reguły preferacji; określają one, jakiego wyboru pomiędzy regułami kolizyjnymi I stopnia w sytuacji kolizji norm ma dokonać organ stosujący prawo)

a)    Między regułą hierarchiczności i temporalną:, gdy mamy dwie normy prawne, z których jedna jest normą wydaną wcześniej i jest wyższego stopnia a druga norma została wydana później i jest normą niższego stopnia. Norma wyższa hierarchicznie deroguję normę niższego stopnia - „ lex superior prior derogat legi posteriori infriori"

b)    Między regułą hierarchiczności a merytoryczną, - gdy jedna z norm sprzecznych treściowo jest normą wyżej usytuowaną w hierarchii systemu i jednocześnie normą ogólną, druga zaś normą szczegółową niższego rzędu- wtedy znowu dominuje reguła hierarchiczności -,,lex superior generali derogat legi infriori speciali". Norma wyższego stopnia ogólna uchyla (deroguje) normę szczegółową niższego stopnia.

c)    Między regułą temporalną a merytoryczną, -gdy norma ogólna wydana później koliduje z normą szczegółową wydaną wcześniej (są tego samego stopnia) [zależy od tego, w jakiej gałęzi prawa występują kolizje] - dominuje norma merytoryczna (w prawie karnym i podatkowym) „ lex prior specialis derogat legi posteriori generali" (natomiast w prawie cywilnym pierwszeństwo ma temporalna)