99006

SPOSOBY POJMOWANIA LUDZKIEJ WOLNOŚCI: 1)INDETERMINIZM - zakłada, że istnieje wolność absolutna, czyli że nasze akty woli są niezależne od przyczyn; egzystencja li zm (egzystencja poprzedza esencję - Sartre) 2)DETERMINIZM - człowiek jest zależny od pewnych przyczyn (zewnętrznych lub wewnętrznych); człowiek może się uniezależnić od przyczyn zewnętrznych, a jest zależny od przyczyn wewnętrznych; Mejbaum - uważał, że człowiek może być wolny jedynie w świecie, w którym istnieje metoda przyczynowo-skutkowa; być wolnym tzn. mieć władzę; Spinoza - wolność to uświadomiona konieczność 3)FATALIZM - dla fatalistów człowiek nie jest istotą wolną; Laplace -istnieje umysł, który poddałby analizie wszystkie przyczyny; predestynacja - wszystko jest z góiy wyznaczone przez wolę Boga.

TRADYCJE W ROZWOJU NAUKI I EDUKACJI W KULTURZE EUROPEJSKIEJ: l)Tradycja pitagorejsko-platońska: struktura rzeczywistości obejmowana na sposób idealistycznopierwszeństwo tego, co idealne nad tym, co realne#istnieje pierwiastek duchowy i zależny od niego pierwiastek materialny / cielesny (pierwszeństwo wiedzy wrodzonej /episteme/ nad wiedzą zmysłową /doksa/) •najważniejsza w poznaniu naukowym jest metoda dialektyczna #dążenie do osiągania wartości idealnych a nie realnych (zwolennicy przyjmowali, że liczba jest zasadą rzeczywistości; odkrywanie stosunków liczbowych jest podstawą istnienia wszelkiego porządku - poszukiwano idealnych struktur geometrycznych) #zmiana w jednostce obejmuje jej doświadczenie wewnętrzne w zakresie identyfikacji idei, jednostka rozpoznaje pewne dobra niezależne od niej #edukacja jako kategoria zmiany w uczniu polega na wyzwoleniu się ze zmysłowej ułudy oraz poznaniu idei wiecznej, jaką jest dusza; umysł. Może poznać drogę do świata idei, a podstawowym celem i sensem edukacji jest dotarcie do czystych idei, zawartych w duszy #idea dobra jest najważniejszą z idei platońskich • alegoria jaskini - wyciąganie ludzkiej duszy ze świata cieni; ludzie są tak uwięzieni, że nie widzą nic, prócz kawałka ściany, na której pojawiają się cienie rzucane przez ludzi chodzących poza murem #periagoge - obrót duszy (dusza ma się odwracać od świata materialnego) #ogień w jaskini zastępuje słońce #agathon - słońce dla uwięzionego jest ideą dobra, które istnieje obiektywnie. 2)Trailycja arystotelesowska - przyjmuje się, że struktura rzeczywistości jest zdeterminowana kauzalnie / przyczynowo: • zasadniczym celem badań naukowych jest odkrycie zasad służących przyczynowemu wyjaśnianiu zjawisk (każde zjawisko społeczne i przyrodnicze ma swoją przyczynę) #na podstawie przyczyn można przewidywać skutki, ale też znając skutki można wnioskować o przyczynach • związki przyczynowo-skutkowe (kauzalne) mają charakter jednoznaczny (jedna przyczyna wywołuje jeden skutek) #idee są pojmowane odmiennie niż u Platona (idee to wytwory ludzkiego umysłu jako pojęcia ogólne służące do opisu i wyjaśniania przyczyn)

•rodzaje przyczyn wyróżniane przez Aiystotelesa: 1 )materialna: materia - marmur 2)formalna: forma, kształt - posąg 3)sprawcza: jest nim ten, kto wykonał posąg - rzeźbiarz 4)celowa: do jakiego celu służy posąg.3)Tradycja archimedesowsko-auklidesowska: struktura rzeczywistości ma charakter idealizacyjny (w sposób przybliżony opisuje się badaną rzeczywistości; celem badań jest tworzenie pewnego systemu dedukcyjnego opartego na aksjomatach)4)Tradycja hemieneutyczna: •hermeneutyka - teoria interpretacji (z gr. hermes - tłumacz) •struktura rzeczywistości na charakter symboliczny •symbol uznawany jest za nośnik sensów i znaczeń, a celem nauki jest odsłanianie, interpretacja i rozumienie sensu zjawisk w powiązaniu z doświadczeniem wewnętrznym jednostki i pewnym kontekstem kulturowym.