99450

jest poddana kontroli szczebla wyższego. Dla władz ChRL najważniejsze jest bowiem utrzymanie unitarnego charakteru państwa. Ponadto postępujące uprzemysłowienie kraju nie przyczynia się do poprawy statusu materialnego mniejszości, które pod tym względem pozostają daleko w tyle za Hanami.

Mniejszości etniczne znalazły się w obrębie państwa chińskiego w wyniku jego ekspansji, dlatego też w przeważającej części występują poza centralnym obszarem kraju, obejmującym około 60% ogółu powierzchni. Mniejszości etniczne w Chinach stanowią około 6,5% ogółu populacji, co daje w przybliżeniu liczbę 91 200 000 ludności niehańskiej (dane z 95r.). Oficjalnie zarejestrowanych jest 55 mniejszości narodowych, przy czym władze ChRL niechętnie godzą się na przyznawanie statusu mniejszości kolejnym grupom, widząc w tym zagrożenie dla unitarnego charakteru państwa. Wobec ogromnej różnorodności grup etnicznych naukowcy    podjęli próbę wyodrębnienia głównych zespołów

kułturowo-językowych, z których każdy obejmuje dalsze ludy i podgrupy. Do najważniejszych należą: Tajski (23,3 min), Miao-Yao (16,3 min), Tybeto-birmański (15,7 min), Mandżurski (10 min), Sinicki (8,7 min), Turecki (8,6 min), Mongolski (5,5 min), Austroazjatycki (450 tys) oraz Austronezyjski (350 tys). Oprócz tego w strukturę etniczną Chin wpisują się mniejszości: koreańska (1,9 min), tadżycka (33,5 tys), wietnamska (19 tys), rosyjska (około 13 tys) oraz żydowska (brak danych o liczebności).

Ludy tajskie zamieszkują region południowych i południowo-wschodnich Chin w tym także Wyspę Hajnan. Zaliczamy do nich 7 głównych grup etnicznych: Dajów, Dongów, Li Maonanów, Mul a mów, Szui oraz Czuangów. Ci ostatni stanowią najliczniejszą grupę etniczną Chin poza Hanami i zajmują własny region autonomiczny Guangxi (Chiny południowo-wschodnie). Generalnie ludy tajskie stoją na dość wysokim poziomie rozwoju cywilizacyjnego, o czym świadczą wytworzone przez nich rodzaje pisma, rozwinięta kultura i sztuka a także nowoczesne rolnictwo przynoszące obfite plony. Wśród wielu wyznań tajskich mniejszości etnicznych dominującą rolę odgrywają buddyzm i animizm.

Zespół kulturowo-językowy Miao-Yao w dużej mierze pokrywa się pod względem zasięgu terytorialnego z zespołem tajskim. Obejmuje 5 grup etnicznych z których najważniejsze to właśnie ludy Miao i Yao. Ich cechą charakterystyczna jest niezależność i wojowniczość przejawiająca się w historycznej tradycji buntów przeciwko panowaniu chińskiemu. Są to ludy niezwykle interesujące pod względem kulturowym. Ich kulturę cechuje niespotykane wręcz upodobanie do śpiewów, które towarzyszą wszelkiego rodzaju uroczystościom a nawet wspólnej pracy na polu. Za ciekawostkę można też uznać zwyczaj dzielenia zdobyczy myśliwskiej pomiędzy wszystkich mieszkańców wsi przyjęty w ludzie Yao.

Szczególnie skomplikowana i niepewna jest sytuacja Tybetu. Region ten stał się chińskim protektoratem na początku XVIII wieku a w 1951 r. został wcielony do terytorium Chin na prawach autonomicznych. Od tamtej pory stale dochodziło w Tybecie do powstań i buntów przeciwko chińskiej dominacji, które przybrały na sile w okresach Wielkiego Skokit i rewolucji kulturalnej, przede wszystkim na skutek nasilenia represji religijnych. Tybetańczycy właściwi zamieszkują Tybet oraz prowincję Qitinghai. Do głównych zajęć należą tam górskie pasterstwo, rolnictwo i rzemiosło. Wiodącą religią Tybetańczyków jest buddyzm tybetański zwany też łamaizmem. Klasztory lamajskie stanowią główne ośrodki kulturalne, filozoficzne, naukowe i artystyczne a także centra tradycyjnej medycyny tybetańskiej. W skład zespołu tybeto-birmańskiego wchodzi ponadto kilkanaście ludów zamieszkujących obszary od Tybetu aż po prowincję Guangxi na południowym wschodzie kraju. Cechują się one ogromną różnorodnością językową, religijną i obyczajową.

Zespół mandżurski reprezentowany jest przez 5 grup etnicznych o różnym stopniu zaawansowania cywilizacyjnego i asymilacji. (...) Do najbardziej zasymilowanych należą Mandżurowie właściwi oraz lud Xibe, na drugim biegunie znajdują się Ewenkowie, Oroczeni i lud Hezhe. Najliczniejszy etnos stanowią Mandżurowie, w największej liczbie