99557

nieufności parlamentu dla jednego ministra nie oznaczało dymisji całego gabinetu. Sądownictwo oparte było na zasadzie niezawisłości i nieusuwalności sędziów. Do orzekania o zgodności aktów administracyjnych z konstytucją powołano Najwyższy Trybunał Administracyjny

Do podstawowych obowiązków obywateli należały: wierność wobec państwa, przestrzeganie jego praw. shiżba wojskowa i świadczenia publiczne ustanowione prawem. Konstytucja gwarantowała też wiele swobód obywatelskich: oclironę życia, wobiości. nietykalności i mienia obywateli bez różnicy pochodzenia, płci. narodowości, rasy czy religii. Nie uznawano żadnych tytułów ani przywilejów rodowych. Własność uznano za podstawę ustroju i porządku prawnego, a jej ograniczenie mogło nastąpić jedynie ze względu na wyższą konieczność i za pebiyin odszkodowaniem. Gwarantowano też wolność miejsca zamieszkania, zajęcia, myśli, publikacji i stowarzyszeń. Przy zachowaniu zasady wolności sumienia i wyznania stwierdzono jedynie, że Kościół katolicki zajmuje wśród równouprawnionych wyznań stanowisko naczelne. Stosunek paiistwa i Kościoła miał zostać określony dodatkowo w konkordacie ze Stolicą Apostolską. Polska konstytucja marcowa była jedną z konstytucji republikańskich ówczesnej Europy, wzorowaną głównie na francuskiej ustawie zasadniczej. Charakteryzowała się przewagą władzy ustawodawczej nad wykonawczą. Doświadczenie lat najbliższych wykazało, że w wyniku ogromnego rozbicia sił politycznych w kraju i obowiązywania zasady proporcjonalności w wyborach parlament ińe funkcjonow ał zbyt sprawnie 9 grudnia 1922 r Zgromadzenie Narodowe dokonuje wyboru prezydenta. W głosowaniu zwycięża popierany przez PSL ..Wyzwolenie" Gabriel Narutowicz, który zostaje 16 grudnia zabity z inspiracji endeciL

20 gudnia 19221, drugim prezydentem RP zostaje wybidiiy Stanisław Wojriediowski. popici w Pizez

PSL ..Piast

Polski system parlamentarny kształtował się w zależności od różnych nietrwałych koalicji i sojuszy w sejmie. Ordynacja proporcjonalna zapewniała udział w sejmie szerokiemu spektnim partii politycznych, co utrudniało sprawne funkcjonowanie władzy wykonawczej.

Rządy RPdo 1926r.:

■    Jędrzej Moraczewski (PPS. PSL „Wyzwolenie", Zjednoczenie Ludowe, bezpartyjni)

■    Ignacy Paderewski (styczeń 1919 r. - luty 1919 r.) (ludowcy, endecja)

■    Leopold Skulski (grudzień 1919 r. - czerwiec 1920 r.) (PSL „Piast”. NZL, CJid, endecja)

■    Władysław Grabski (czerwiec 1920 r. - lipiec 1920 r.) (rząd ponadparlamentarny)

■    Wincenty Witos (lipiec 1920 r. - wrzesień 1921 r.) (koalicja wszystkich większych partii)

■    Antoni Ponikowski (wrzesień 1921 r. - czerwiec 1922 r.) (centralny rząd pozaparlamentarny)

■    Arnu Śliwiński (czerwiec 1922 r. - Upiec 1922 r.) (centrum, część lewicy)

■    Julian Nowak (lipiec 1922 r. - grudzień 1922 r.) (centrum i część lewicy)

■    gen. Władysław Sikorski (grudzień 1922 r. - maj 1923 r.) (centrum i część lewicy)

• Wincenty Witos (maj 1923 r. - grudzień 1923 r.) (Chjeno-Piast)

■    Władysław Grabski (grudzień 1923r.-luty 1925r.) (pozaparlamentarny)

■    Aleksander Skrzyński (luty 1925 r. - maj 1926 r.) (endecja, chadecja. PSL „Piast", NPR)

■    Wincenty Witos (maj 1926 r. - 14 wrześiua 1926 r.) (endecja, chadecja. Sch-N. NPR PSL „Piast”)