• organizowania wychowania, a więc wpływania na postawy uczniów, wspierania ich rozwoju osobowościowego;
• diagnozowania potrzeb wychowanków;
• współpracy z rodziną, ze środowiskiem lokalnym, jak również z instytucjami i placówkami oświatowymi;
• bieżącego monitorowania osiągnięć edukacyjnych uczniów;
• analizowania niepowodzeń szkolnych oraz pomocy uczniom w ich pokonywaniu;
• opracowania rozkładu materiału pozostającego w zgodzie z obowiązującą podstawą programową;
• sporządzenia wymagań edukacyjnych dla nauczanego przez siebie przedmiotu oraz zapoznania z nimi uczniów i ich rodziców;
• dbania o przypisaną mu pracownię przedmiotową;
• ciągłego, systematycznego doskonalenia swojego warsztatu zawodowego oraz podwyższania kwalifikacji;
• prowadzenia dokumentacji szkolnej;
• opiniowania zachowań uczniów.
Nowe zadania nauczyciela to praca z wychowankami przy użyciu nowoczesnej technologii informacyjnej (czyli praca przy wykorzystaniu komputera i Internetu w nauczaniu), wychowanie młodzieży do życia w społeczeństwie wielokulturowym (zatem krzewienie idei tolerancji i akceptacji tego, co odmienne) oraz w społeczeństwie europejskim (w którym znajomość języków obcych stanowi konieczność)1. Niezwykle ważnym zadaniem staje się indywidualizacja nauczania, szczególnie w pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Nauczyciel powinien również mieć na uwadze duchowe i kulturalne potrzeby swoich wychowanków, a także ich niezaprzeczalną potrzebę naturalnego, spontanicznego rozwoju, poznawania świata i udzielania się na rzecz niego.
Niezwykle istotnym aspektem zawodu nauczyciela jest etyka zawodowa. Etyka zawodowa, zwana deontologią, stanowi zbiór jasno sprecyzowanych zasad i norm moralnych, według których zobowiązani są postępować przedstawiciele konkretnego zawodu. Nauczyciel, jako człowiek wywierający przemożny wpływ na kształtowanie się zachowań i osobowości młodych ludzi, musi postępować zgodnie z przyjętymi dla ogółu społeczeństwa, a także obowiązującymi w tym zawodzie standardami etycznymi i moralnymi. Etyka zawodowa nauczyciela, obok takich czynników jak autorytet i osobowość, warunkuje jego efektywną pracę dydaktyczną i wychowawczą.
Kuźnia J., Nauczyciele przyszłej szkoły, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000.