262 ARTYKUŁY
stosowania kartotek haseł wzorcowych. Czyli że np. w bibliotekach grupy VTLS i tak trzeba będzie wziąć niemal każdą książkę do ręki, by do rekordu wprowadzić hasła przedmiotowe i opracować konieczne rekordy w kartotece haseł wzorcowych (w wielu przypadkach jedynym źródłem informacji o autorze jest jego książka). Chyba że dla starszych zbiorów założy się odrębne bazy katalogowe prowadzone według innych zasad od obowiązujących w zautomatyzowanych katalogach założonych parę lat temu.
Na specjalną uwagę wobec tego zasługuje program retrokonwersji realizowany w Bibliotece Narodowej Francji Ogrom przedsięwzięcia i sposób jego przeprowadzenia budzi podziw. Retrokonwersja jest tu związana ze scalaniem 32 różnych katalogów ogólnych i specjalnych prowadzonych w Bibliotece Narodowej w różnych okresach i według zróżnicowanych zasad katalogowania. Sprawne sporządzenie 25 min rekordów było jednak możliwe tylko dzięki ważnej decyzji, że pierwszym etapem będzie przygotowanie na dyskach CD-ROM bazy retrospektywnej odrębnej od bazy BN Opale obejmującej informacje o nabytkach od 1970 r. W wyniku tej decyzji można było przyjąć dla dawnych zbiorów zasady opracowania odmienne od obowiązujących w bazie BN Opale. W bazie retrospektywnej zrezygnowano z wykorzystywania haseł wzorcowych, co obowiązuje w bazie BN Opale — tym samym dopuszcza się nieujednolicanie nazw osobowych i ciał zbiorowych: dana osoba lub ciało zbiorowe może występować pod różnymi nazwami. Opis bibliograficzny jest także odmienny od przyjętego w bazie BN Opale, starano się jednak nie pomijać żadnych informacji występujących w dotychczasowych pozycjach katalogowych stanowiących bezpośrednią podstawę konwersji. W bazie retrospektywnej nie stosuje się też haseł przedmiotowych zgodnie z autorytatywną kartoteką haseł przedmiotowych RAMEAU, dając inne możliwości wyszukiwania rzeczowego.
Jest to pierwszy etap retrokonwersji dawnych katalogów Biblioteki Narodowej Francji. Przewiduje się w przyszłości dalsze prace nad tą bazą. Jak one będą wyglądały, czy i kiedy nastąpi jej scalenie z bazą BN Opale, o tym nie pisze jeszcze Zofia Głowacka (s. 293-306), pracująca od kilku lat przy kończącym się obecnie pierwszym etapie retrokonwersji. Natomiast wspomina
0 rychłym dołączeniu baz katalogów bibliotek naukowych: 31 uczelnianych
1 wybranych 50 dużych miejskich. W ten sposób powstaje centralny retrospektywny katalog naukowych bibliotek francuskich.
To francuskie rozwiązanie zasługuje chyba na rozważenie w naszych warunkach. Stworzenie odrębnej bazy retrospektywnej na dyskach CD-ROM jako pierwszy etap retrokonwersji katalogów wydaje się uzasadnione. Rezygnacja ze stosowania w niej obowiązujących obecnie zasad opracowania formalnego i rzeczowego dokumentów może przyspieszyć prace nad uzyskaniem bazy oferującej łatwy dostęp do informacji o bogatych zasobach bibliotecznych. Wprawdzie bardzo sobie cenimy możliwość wykazania w jednym katalogu wszystkich wydawnictw posiadanych przez daną bibliotekę, ale przyjęcie założenia, że całość zbiorów — jednolicie opracowana — ma być