8476758550

268 ARTYKUŁY

łami kartotek autorytatywnych lub wzorcowych. Cała charakterystyka rzeczowa, jeżeli posługuje się elementami języka naturalnego, wymaga ponownego opracowania. Tak więc retrokonwersja za pomocą obcych bibliografii narodowych jest bardziej kosztowna, praco- i czasochłonna.

Dla bibliotek, których zbiory składają się w dużej części z piśmiennictwa zagranicznego, problem retrokonwersji najłatwiej rozwiązać poprzez udział w katalogach centralnych.

Katalogi centralne są przedsięwzięciem bardzo skomplikowanym. Projekt utworzenia zautomatyzowanych katalogów centralnych powinien zapewniać rozstrzygnięcie kilku spraw kluczowych dla działania systemów informacyjnych w kraju. Do nich zalicza się: stworzenie centralnego systemu informacji

0    zbiorach bibliotek krajowych, retrokonwersję oraz budowę systemu wypożyczeń międzybibliotecznych. Wypracowana na szczeblu krajowym koncepcja katalogów centralnych powinna wiązać ze sobą te trzy podstawowe zagadnienia w jeden funkcjonalny model.

Decyzja o budowie katalogów centralnych powinna być planowana, wprowadzana w życie i koordynowana przez nadrzędne ciało utworzone przez zainteresowane biblioteki lub przez instytucję, do której zadań należy prowadzenie katalogów centralnych (w Polsce taką instytucją, w której statucie umieszczono zapis o budowie i prowadzeniu katalogów centralnych, jest Biblioteka Narodowa).

Katalogi centralne tworzone są przez biblioteki uczestniczące. Każdy nowy rekord wprowadzany do katalogów poszczególnych bibliotek jest również jednokrotnie rejestrowany w katalogu centralnym. Do rekordów bibliograficznych już istniejących w katalogu centralnym dopisuje się sigla tych bibliotek, które mają dane wydawnictwa w swoich księgozbiorach. Wykorzystując informacje o lokalizacji danego wydawnictwa w bibliotekach krajowych, można do systemu katalogów centralnych dodać zautomatyzowane narzędzia

1    procedury wypożyczania międzybibliotecznego.

Korzyścią takiego przedsięwzięcia jest szybki przyrost liczby rekordów bibliograficznych (katalogują wszystkie biblioteki uczestniczące w przedsięwzięciu) zawierających informacje nie tyko o krajowym piśmiennictwie, ale i obcym, ich dostępność i możliwość przeładowania przez wszystkie biblioteki uczestniczące. Rekordy powstające tą drogą są znacznie tańsze od sporządzanych oddzielnie w poszczególnych bibliotekach.

Oszczędność osiągnięta dzięki niedublowaniu rekordów, jak również przewidywana użyteczność informacji o zasobie bibliotek krajowych oraz ułatwienie usług wypożyczeń międzybibliotecznych stanowią uzasadnienie podjęcia wysiłków w celu budowy katalogów centralnych. Dodatkowe korzyści z nich to istnienie narzędzia do prowadzenia racjonalnej polityki gromadzenia zbiorów oraz powszechne używanie modułu kontroli bibliograficznej.

Dla retrokonwersji istotne w modelu katalogów centralnych są: zasady katalogowania kooperatywnego, formaty różnych typów rekordów i związane z nimi zagadnienia konwersji, sposób dostępu do bazy z rekordami biblio-