120139472

28 VTLS W BIBLIOTEKACH POLSKICH

jeszcze wówczas mowy o kartotekach haseł wzorcowych; informatycy nie ogarniali chyba wyobraźnią trudności i złożoności zadania, którego się podejmowali. Dziś oprogramowanie Unikat, które jest rezultatem podjętej wówczas z firmą Simplex i kontynuowanej z firmą Softlab współpracy, jest wykorzystywane w Oddziale Księgozbioru Dydaktycznego. Obsługuje proces opracowania i wyszukiwania — na czterech komputerach współpracujących w sieci — oraz wyodrębnioną bazę wypożyczeń, posadowioną na oddzielnym komputerze. Jest to jedno z nielicznych krajowych oprogramowań, które obsługuje format rekordu bibliograficznego typu MARC. System nie obejmuje kartoteki wzorcowej; w chwili gdy powstawał niewiele osób zdawało sobie sprawę, co to w ogóle jest; jego możliwości wyszukiwawcze poza przyspieszeniem oferują niewiele więcej niż tradycyjny katalog kartkowy. Bibliotekarze użytkownicy są ciągle niezadowoleni, domagają się obsługi coraz to nowych funkcji; firma broni się przed ich realizacją, twierdząc, że nie były jasno sprecyzowane w umowie lub że w miejsce oczekiwanych funkcji uwzględniła inne, konieczne, wcześniej nie przewidziane. Jest to przykład niekorzystnego układu, kiedy świadomość po obu stronach rośnie w trakcie realizacji przedsięwzięcia. W BU W realizacja ta rozciągnęła się na cztery lata i trudno dziś uznać system Unikat za dopracowany „pod klucz”.

Decyzja o kupnie zintegrowanego systemu VTLS zapadła wiosną 1992 r. w gronie czterech bibliotek. Latem, dzięki finansowemu wsparciu z Fundacji A. W. Mellona, Biblioteka kupiła komputer HP3000, drukarkę oraz sześć mikrokomputerów PC typu Vectra; w grudniu tegoż roku na sprzęcie tym zainstalowano system VTLS, obsługujący całą podstawową działalność Biblioteki. Dziś, w rok po instalacji, ciągle jeszcze system nie służy czytelnikom, a w bazie nie ma opisów wydawnictw. Niewielu bibliotekarzy i informatyków, a także decydentów zdaje sobie jednak sprawę ze skali problemów, jakie niesie ze sobą wprowadzanie zintegrowanego systemu bibliotecznego, jak wiele prac przygotowawczych — zarówno bibliotecznych, jak i informatycznych — trzeba wykonać, zwłaszcza gdy należy się do pionierów automatyzacji bibliotek. W Bibliotece Uniwersyteckiej 1993 r. z pewnością nie został zmarnowany. Właśnie ukazał się Format USMARC opisu katalogowego książek'. W opracowaniu są dwa dalsze formaty: opisu wydawnictw ciągłych i druków muzycznych. Już w 1991 r. zainicjowane zostały przez Annę Paluszkiewicz, a w następnym roku opracowane zespołowo Zasady tworzenia kartotek haseł wzorcowych^{1 2}. Zapoczątkowano prace nad formatem rekordu kartoteki haseł wzorcowych³. Biblioteka Uniwersytecka była także kolebką prac nad językiem haseł przedmiotowych kontrolowanych kartoteką wzorcową. Dziś Teresa Głowacka, inicjatorka tych prac w Polsce, kieruje międzybibliotecznym Zespołem Kartotek Haseł Wzorcowych Języka Haseł Przedmiotowych.

1

   Warazawa 1993.

2

   Zasady sporządzania kartotek haseł wzorcowych w sieci bibliotecznej Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 1991.

3

   Format USMARC rekordu kartoteki haseł wzorcowych. Insliukcja wypełniania rekordu w VTLS. Oprać. A. Paluszkiewicz przy współpr. M. Lenartowicz. Warszawa 1994.