8476758512

FORMAT SAFO BS 371

Do drobiazgów zaliczyć należy brak w polu 540 podpola „o”, o którym wspomina tekst wprowadzający, a także określenie podpola „a” w polu 300 (które może być wykorzystane do wpisu nazwiska) jako niepowtarzalnego. W MAK-u podwójne nazwiska wymagają powtórzenia przedpola.

Z kolei zbędny znak % w przykładzie hasła do pola 607 sugeruje, iż podpole „a”, przeznaczone na hasło przedmiotowe w postaci nazwy geograficznej może być powtarzalne.

Należałoby również usunąć z załącznika i przykłady 23-26, albowiem ilustrują one reguły opisu dokumentu na dwóch poziomach, niezgodne z zasadami SAFO. Korektorowi tekstu sugeruję poprawę literówek, w tym pojawiającego się w kilku miejscach słowa „znaleść”.

W formatach SAFO BS dla innych typów wydawnictw (ciągłych, dźwiękowych, filmów) zachowana została jednolita struktura danych. Format znany z opisu książek ulega zatem tylko niezbędnym korektom: znikają pola zbędne, pojawiają się zaś nowe, charakterystyczne dla wydawnictwa ciągłego (np. 207 — numeracji — odpowiednik trzeciej strefy opisu ISBD(S); 299

—    częstotliwości; 430 — tytułu poprzedniego, czy 440 — tytułu następnego), dźwiękowego (071

—    oznaczenie dokumentu dźwiękowego) i filmu (inna funkcja pola 205 — przeznaczonego na informację o wersji filmu). Ciekawie rozwiązana została relacja między polem 200, 300, 327 i 702. Wykonawcy utworu dźwiękowego czy filmu mogą być wymienieni w polu 200 (lub w przypadku wyliczenia zawartości dokumentu w polu 327), ich nazwy indeksowane zaś są przez pole 702. Można również podać ich nazwy osobowe w polu uwag 300, które umożliwia indeksację.

Autorka proponuje, by wydawnictwa ciągłe opisywać w MAK-u na kilku poziomach (rekord nadrzędny — rekordy podrzędne). Taka supozycja wydaje się pociągająca pod warunkiem, że twórca MAK-a ułatwi zadanie użytkownikowi: w momencie pojawienia się na ekranie rekordu nadrzędnego system powiadomi odbiorcę o tym fakcie w sposób ewidentny i podsunie wskazówkę, jak wywołać rekordy podrzędne. Inaczej informacja ta pozostanie zarezerwowana dla wtajemniczonych.

W przypadku opisu niesamoistnych wydawnictw utworów z książek, filmów i dokumentów dźwiękowych autorka sugeruje wybór jednej z dwóch dróg. Dla systemów utrzymujących osobne zbiory dla każdego typu dokumentu proponuje wykorzystanie formatu opisu wydawnictwa z powtórzeniem pola 200 — najpierw dla tytułu utworu, następnie tytułu wydawnictwa. Ta wersja wydaje się najprostsza, wymagałaby jedynie wydzielenia podpola w polu 200 (i w polu 400 w opisie części niesamoistnych wydawnictw ciągłych) dla wpisania danych typu:    ,,//W:” czy

„//In:”.Wygenerowanie automatyczne tych danych w MAK-u nie wchodzi w grę, gdyż rezerwuje on na elementy interpunkcyjne tylko 2 znaki. Możliwy jest natomiast ten zabieg w wydruku kart za pośrednictwem programu MAKD.

Drugi wariant opisu utworów zakłada wykorzystanie odrębnych etykiet pól dla danych cytaty wydawniczej (np. tytuł właściwy książki w opisie utworu występuje w polu 250). Zapobiec to ma dublowaniu liczników haseł w bazach, które zawierają łącznie rekordy wydawnictw i utworów w nich zawartych. Osobiście skłaniałbym się ku wyborowi pierwszego wariantu, jako prostszego, nawet kosztem pewnego zamieszania w licznikach oraz niemożności założenia odrębnych indeksów, np. dla tytułów książek i tytułów utworów z tych książek pobranych.

Walory SAFO wydają się oczywiste i bezdyskusyjne. Ten uniwersalny format ma szanse, dzięki swoim walorom, na szerokie upowszechnienie. Użyczany jest przez Bibliotekę Sejmową zainteresowanym placówkom na zasadzie indywidualnej, pisemnej umowy. To pewna bariera w jego popularyzacji. Drugą stanowi problem konwersji danych z formatu MARC BN na SAFO BS. Kto przygotuje odpowiedni program? * Może MAK w jednej z kolejnych wersji udostępni takie narzędzie? Jego dostępność przyczyniłaby się, nie mam wątpliwości, do szerokiego wykorzystania formatu SAFO BS.

Jerzy Franke

Maszynopis wpłynął do redakcji 16 września 1995 r.

*

Por. s. 323-335.