8476758627

KONWERSJA FORMATU MARC BN NA FORMAT USMARC 341

—    w rekordzie, w którym opisany jest jeden tom wydawnictwa o trzypoziomowej budowie hierarchicznej, w drugim wystąpieniu pole 200 podpole $a zawiera tytuł tomu Syzyfowe prace, który jest oczywiście tytułem wyróżniającym, niezależnym od tytułu całości: Pisma zebrane (poz. 7620/90),

—    natomiast w rekordzie zawierającym opis jednego tomu dzieła wielotomowego o trzech poziomach hierarchii, w drugim wystąpieniu pole 200 podpole $a zawiera tytuł A-Ł, który jest tytułem zależnym od tytułu całości Biogramy uczonych polskich (poz. 8293/90).

Jest to przykład ilustrujący trudności związane z wydawnictwami wielotomowymi. Ponieważ w formacie USMARC sposób zapisu tytułu wyróżniającego różni się od sposobu zapisu tytułu nie wyróżniającego, nie można było zastosować żadnego algorytmu. Program nie mógłby poradzić sobie z tymi trudnościami, ponieważ konieczna jest za każdym razem decyzja co jest, a co nie jest tytułem wyróżniającym. Stąd wniosek, że problemem były nie tyle różnice w sposobie zapisu danych, co niejednorodna zawartość pól, wynikająca z odmiennych zasad wprowadzania danych w omawianych formatach.

W tej sytuacji jedynym wyjściem było przeniesienie tytułu całości wydawnictwa wielotomowego oraz jego części (wraz z ich numeracją) do pola 245 (tytuł właściwy), do podpól: $a, $b, $n, $p, zachowując odpowiednią kolejność poszczególnych poziomów dzieła wielotomowego. W wielu przypadkach zapis ten jest zupełnie poprawny i nie wymaga modyfikacji (dotyczy to wszystkich wydawnictw o tytule tomu zależnym od tytułu całości). W pozostałych przypadkach osoba katalogująca musi dokonać odpowiednich modyfikacji.

Oprócz komplikacji w obrębie pól 200 i 224 pojawiają się problemy z polami 201 (oznaczenie odpowiedzialności), 210 (adres wydawniczy) i 215 (opis fizyczny). Jeśli tom dzieła wielotomowego jest opisany na drugim lub dalszym poziomie, pola te są powtarzane. Wówczas to w pierwszym wystąpieniu pole zawiera dane dotyczące całości, natomiast w drugim dotyczy najniższego poziomu opisu. A wobec tego, jeśli w drugim polu 210 występuje któreś z podpól $a, $c lub Sd, pomijany jest jego odpowiednik z pierwszego pola 210.

Poprawę sytuacji przyniosła zmiana wprowadzona przez Przewodnik Bibliograficzny w numerze 39/94. Zaczęto bowiem stosować pole 227 (wydawnictwo zbiorowe), co niezwłocznie zostało uwzględnione w programie konwersji.

Pola pominięte. W formacie MARC BN istnieją pola, którymi nie zajmowano się, ponieważ nie zawierają danych, bądź nie mają zastosowania w naszej Bibliotece; pominięto też te, których nie wymaga obowiązująca nas wersja formatu USMARC. Są to pola: z grupy 4XX, 500, 520, 521, 532, 540, z grupy 6XX (z wyjątkiem wyżej wspomnianego pola 600), z grupy 8XX oraz pole 999.

ZAKOŃCZENIE

Program konwersji być może wymagać będzie uaktualniających modyfikacji związanych ze zmianami w sposobie wprowadzania danych w Przewodniku Bibliograficznym. Zmiany te dotyczyć będą naturalnie nowych pozycji, wcześniejsze są już przeniesione. Do czasu rozpoczęcia przez Bibliotekę Narodową tworzenia opisów bibliograficznych w formacie USMARC dane przenoszone przez program konwersji wymagać będą ręcznych modyfikacji, choćby ze względu na występujące różnice między formami haseł w rekordach z Przewodnika Bibliograficznego a hasłami w ckhw.

Praktyka pokazuje jednak, że funkcja użytkowa programu jest niebagatelna, a osoby katalogujące w Bibliotece Jagiellońskiej zdecydowanie wolą wykorzystywać rekordy przeniesione z Przewodnika niż tworzyć je od nowa. A to parę liczb: 67 104 — liczba rekordów w bazie BJ, w tym liczba rekordów przejętych z PB — 33 670. Na liczbę tę składają się zarówno opisy pochodzące z katalogowania bieżącego, jak i retrospektywnego (stan w marcu 1997).

Niezależnie od tego, w oddzielnej bazie (clas99) znajdują się pozycje przeniesione z Przewodnika Bibliograficznego, od tych najstarszych z 1986 r. po ostatnio zarejestrowane. Baza uzupełniana jest na bieżąco na podstawie dyskietek, bądź za pomocą poczty elektronicznej, co znacznie przyspiesza dostępność opisów. Liczba rekordów w tej bazie liczy na dzień dzisiejszy ok. 143 000 i dzięki środkom przyznanym przez Komitet Badań Naukowych prowadzone są prace, mające