1318344596

POEZJA POLSKA 1800- 1830.

Oprać. Zdzisław Libera

PERIODY ZAC J A:

Granica 1800- 1S30 jest umowna Właściwie stanowiąją dwie daty: III rozbioru Polski (1795) oraz zamykająca - wybuchu powstania listopadowego 1830.

Wybuch powstania listopadowego jest granicą historycznie utrwaloną a w całości poezji polskiej romantycznej - wyraźną cezurą

1797 - powstaje Pieśń Legionów Józefa Wybickiego oraz Mazurek Dąbrowskiego

1800 -powstaje Towarzystwo Przyjaciół Nauk (symboliczne świadectwo istnienia narodu polskiego)

1807 - Księstwo Warszawskiego

Królestwo Polskie (na podstawie ustaleń Traktatu Wiedeńskiego)

1817 - Uniwersytet Warszawski?

1822 - data przełomowa - publikacja Ballad i romansów Mickiewicza Periodyzacja wg Mochnackiego:

1815 - 1822 - zwrot ku przeszłości, tęsknota za wolnością przekonanie o nienaturalneśd stanu niewoli, w jakim znalazła się Polska

1822 - 1828 - data otwierająca to publikacja „Ballad i romansów” Mickiewicza. Czas wielkiej rewolucyjnej i groźnej poezji, rozbudzą ącej chęć walki.

1828 - 1830 - data otwierająca to publikacja „Konrada Wallenroda”, żywioł rewolucji zakończony powstaniem listopadowym.

POEZJA 1800 -1830 - TRENDY:

Poezja lat 1800 - 1830 to teren ścierania się bardzo różnorodnych zjawisk, przeplatania się licznych prądów i kierunków, a od lat dwudziestych - konfliktu klasyków z romantykami (atmosfera sporów i polemik przyczyniła się do ożywienia intelektualnego narodu). Zjawiskom tym stale towarzyszy rosnące napięcie polityczne, związane ze stratą mepodległośd.

Poezję lat 1800 - 1830 kolejno charakteryzują:

klasycyzm po stanisławowski (gatunki: ody, poematy opisowe, listy poetyckie) sentymentalizm XIX - wieczny(duma, sielanka, elegia) romantyzm (balladą romantyczna powieść poetycką sonet)

Zjawiska charakterystyczne dla poezji polskiej w latach 18(X) - 1830:

to elegijny - związany ze smutkiem po utracie ojczyzny. Objawia się w nim nuta narodowo -pabiotyczna. Często łączy się z refleksją historiozoficzną pierwiastkiem narodowo - moralistycznym (np. Woronowicz), odzyskanie niepodległości postulowane poprzez odrodzenie moralne i religijne. Tematyka wojenna pieśni / piosenki

ody (gł. ku czci Napoleona), Osiński, Koźmian, Wężyk

ŻYCIE KULTURALNE I POLITYCZNE:

Po roku 1820 wyodrębniają się dwa nurty życia politycznego:

oficjalny - reprezentowany przez rząd, sejm, instytucje państwowe i społeczne

podziemny - spiski akademickie (skupiające młodzież akademicką i woj skowych)

Do roku 1821 działa w Królestwie Polskim Wolnomularstwo propagujące poglądy utrzymane w duchu humanizmu i liberalizmu, łagodzące sprzeczności klasowe Z Wolnomularstwa wywodził się Walerian Łukasiński, z doży ciel Towarzystwa : Patriotycznego

Literaturę przed rokiem 1822 niejednorodnie nazywa się literaturą: późnego o świeceni ą późnego klasycyzmu, pseudoklasycyzmem, klasycyzmem po stanisławowskim, sentymentalizmem, preromantyzmem.

Ośrodkami kulturalnymi jest Warszawą Wilno i Lwów.

Uniwersytet Wileński - Jerzy Czartoryski