3818438150

POEZJA POLSKA OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO. ANTOLOGIA

I. STARE I NOWE PORZĄDKI

*    RAMY CZASOWE

„Ramę, w której mieści się ten względnie krótki, ale wielki okres literatury polskiej, wyznaczyły dwa wydarzenia historyczne: odzyskanie niepodległości w roku 1918 i najazd hitlerowski 1 września 1939"

„niepodległość uczyniła literaturę, a w szczególności poezję, możliwą w takiej postaci, jaka nie była jej znana dotychczas, najazd hitlerowski i wszystka, ca po nim nastąpiło, CAŁKOWICIE ZMIENIŁ JEJ SYTUACJĘ”

■    DWIE PERSPEKTYWY

Z perspektywy uczestników:

poezja dwudziestolecia międzywojennego (odtąd: DMW) zrywa całkowicie z dorobkiem poetyckim Młodej Polski - idea radykalnej opozycja wobec modernizmu jako jeden z głównych czynników kształtujących obiegowy obraz poezji DMW

poezja DMW rozwijała się wtoku konsekwentnej walki między tendencjami zachowawczymi a awangardowymi (konkretnie między Skamandrem a Awangardą Krakowską)

oba te przekonania autorzy wstępu określają jako „fałszywą świadomość”, choć później przyznają ze fałszywą tylko częściowo, tzn. że oddają one tylko fragment obrazu poezji DMW Z perspektywy historyków literatury:

na ten temat tylko jeden dużo mówiący akapit: „Gdy patrzy się z dzisiejszej perspektywy ujawniają się podobieństwą których nieświadomi byli uczestnicy żyda literackiego okresu DMW. [...] Ujawniają się też przeciwieństwą z których nie zdawano sobie wówczas sprawy.” - i wszystko jasne - STOSUNEK DO MŁODEJ POLSKI Poeci młodopolscy w okresie międzywojennym

poezja młodopolska była „negatywnym bohaterem'’ okresu DMW - „same fakty ujawniają jak mylne było to mniemanie"

wystąpiło zjawisko „unii personalnej” miedzy poezją tych epok - większość poetów młodopolskich była czynna w DMW; Kasprowicz, Tetmajer zyskali miano klasyków; Staffa obwołana patronem nowych tendencji literackich

Rrzeriw manierze/Młoda Polska jako tradycja negatywna

reakcja antymładopolska była przede wszystkim sprzeciwem wobec obowiązującej w poprzednich latach maniery

w DMW odrzucano stały zespół motywów „nastrojowych", luźną impresjonistyczną konstrukcję wierszą schematyczne poetyckie słownictwo

negowano ekspresyjne rozumienie poezji - jako „mowy uczuć", w której najważniejszy

był poetycki monolog

hasło wyjścia poezji na ulice, wprowadzenie mowy potocznej, kreowanie podmiotu lirycznego na prostego człowieka -początkowo miało wyraźnie polemiczny charakter

Młoda Polska zyskała rangę „podstawowej tradycji odrzucanej”, jakkolwiek większość wybitnych poetów Młodej Polski cieszyła się pełnym poważaniem Młoda Polska jako tradycja pozytywna

chodzi tu o kontynuacje tradycji, które przybierały rozmaitą postać, a więc: kontynuacja nieświadoma - charakterystyczna dla pierwszego okresu poezji DMW, najsilniejsza była w twórczości ekspresjonistów, lecz nie ominęła także skamandrytów i futurystów; wyrażała się w podobnych rozwiązaniach stylistycznych: wzorców luźno skonstruowanej liryki bliskiej impresjonizmowi, w przejmowaniu elementów słownictwa, w kontynuowaniu określanych wątków i motywów, obiegowej symboliki

kontynuacja bezpośrednia - poezja wierna ideom prymitywizmu (np. grupa Czartaka) nawiązywano do ostatniego okresu poezji młodopolskiej, w którym pojawiły się tendencje upraszczania języka poetyckiego (widocznie np. w nurcie franciszkańskim Kasprowicza i Staffa)

*    AWANGARDA KONTRA SKAMANDER Fikcja życzeniowa awangardy

ta fikcja to obraz poezji DMW jako zorganizowanej wokół centralnego motywu, którym miała być walka orientacji awangardowej z zachowawczą (awangarda pragnęła występować jako jedyna grupa reprezentująca „nowe” w poezji)

Skamander - przeciwnik poręczny

skamandryd (Tuwim, Słonimski, Wierzyński, Lechoń, Iwaszkiewicz) - już

w pierwszych latach niepodległości uznani za głos pakolenią szybko osiągnęli rozgłos, bulwersowali