5020058095

KONSTYTUCYJNY STATUS TEPNOSTKI

PRAWA CZŁOWIEKA I ICH EWOLUCJA

jako podstawa dla idei praw jednostki;

*    ważne 2 elementy:

*    przyjęcie jednostki ludzkie] (byt autonomic2ny i indywidualny) iako podstawa koncepcji organizacji

—* uznanie    za najważniejszą,wartość;

*    uznanie    jednostki państwu;

—► system oparty o koncepcje indywidualistyczne, odrzucające koncepcje prymaty państwa nad jednostką;

te koncepcie kształtowały sie arzez 2 tysiąclecia:

*    — min. św. Tomasza 2 Akwinu (min. sformułował prawo oporu)

*    —    — nawiązanie do wcześniejszych filozofii katolickiej, ale silniej

akcentuje świeckie elementy —* państwo nie może pozbawić jednostki jej praw, gdyż one są niezbywalne; państwo jako umowa społeczna, tj. jako organizacja wtórna i służebna wobec tych któr2y ją tworzą; rząd ograniczony - tylko te kompetencje przekazane przez ludzi wchodzących w skład państwa; idea podziału władz i konstytucji pisanej —> rzeczywistość odbiegała od postulatów filozofów;

*    -    - USA, Konstytucja z 1776 r. bez praw, ale 2 Bill of

Rights w 1787. Francja — Deklaracja Praw Człowieka 1 Obywatela z 1789;

—► Deklaracje Praw jako osobne dokumenty, bo osobny system prawny, a nie przywilej nadany prze2 władcę;

—► wymieniały te prawa, które w owym czasie były najważniejsze, a więc wolności osobiste (zwłaszcza wolność sumienia C2y nietykalność osobista) oraz polityczne i prawo własności, francuska deklaracja akcentowała zasadę równości, a amerykańska gwarancje proceduralne —* prawa pierwszej gwarancji;

—► koncentrowały się na prawach negatywnych, zwane też prawami obronnymi (sfera zakazu ingerencji) co było związane 2 koncepcją państwa jako nocnego stróża;

*    — kształtowanie się państwa kapitalistycznego i zasad liberalnej demokracji —» stopniowe wprowadzanie w życie haseł XVIII-wiecznych, ale też problemy nowe, tj. formułuje się koncepcja aktywnej roli państwa w procesach gospodarczych i społecznych (pojawiają się: powszechność szkolnictwa, ubezpieczeń społecznych, regulacje warunków pracy, elementy interwencjonizmu państwa —» przekształcanie się państwa nocnego stróża w państwo opiekuńcze);

—> odchodzenie od absoluty*tycznej koncepcji praw człowieka — prawa człowieka mają charakter ewolucyjny i mogą podlegać ograniczeniom — głównie 2e względu na kontestacje praw pomijających sytuację jednostki w społeczeństwie i ze W2ględu na rozwój pozytywizmu prawniczego;

—► kształtują się nowe prawa — min. związane 2 działalnością zbiorową (partie polityczne, 2wiązki zawodowe) oraz nowe prawa ekonomiczno-socjalne (prawo do ubezpieczenia społecznego, ochrony 2drowia, do nauki czy do pracy) —» prawa drugiej generacji;

—> prawa pozytywne, zwane też prawa świadczące (sfera nakazu działania dla państwa) ora2 prawa o charakterze 2asad polityki państwa (np. państwo trosączy się o kształcenie ...), czyli nie dające prawa do indywidualnych roszczeń. Dzięki prawom pozytywnym pojawił się podział na prawa i wolności;

*    — nawrót do kolektywistycznej koncepcji porządku społecznego — założenie: podporządkowanie jednostki interesom państwa —> głównie państwa realnego socjalizmu;

*    Po doświadczeniach systemów faszystowskich i komunistycznych:

—►    (przeświadczenie o istnieniu katalogu praw i

wolności, które przysługują każdemu człowiekowi, np. godność);

—►    praw i wolności (=przysługują każdemu) ora2    praw i

wolności (=ujmowanie ich w aktach prawa międzynarodowego);

—►    ki norymberskie;

—►    (1948) — be2 mocy wiążącej;