6827068619

VI. Komunikowanie perswazyjne i propaganda

1. Model aktu perswazyjnego H. Lasswella

Model aktu perswazyjnego Lasswella - najbardziej znany model komunikacyjny, który na stałe zapisał się w teorii komunikowania jako pewien wzorzec. Model Harolda Lasswella stanowił podstawę analizy dla wielu uczonych, doczekał się licznych interpretacji i rozszerzeń, będąc także punktem wyjścia do budowy innych modeli. Jest to klasyczny linearny model opisowy.

Koncepcja ta zakłada bierność odbiorcy, który reaguje w sposób zunifikowany, jest odizolowany od innych wpływów, dzięki czemu stanowi łatwy cel propagandowych zabiegów nadawcy. Proces komunikowania ma dla niego charakter perswazyjny: wywołanie określonego skutku.

Lasswell przy konstrukcji swego modelu oparł się na tzw. arystotelesowskiej triadzie komunikowania:

•    nadawcy (mówcy),

•    przekazie (treści przemówienia),

•    odbiorcy (słuchacza),

czyli na trzech podstawowych elementach, bez których proces komunikowania byłby niemożliwy. Badacz ujął proces porozumiewania się ludzi w formie pięciu fundamentalnych pytań:

•    kto mówi?

•    co mówi?

•    za pośrednictwem jakiego kanału mówi

•    z jakim skutkiem mówi?

Nadawca -+ Komunikat —. Kanał —* Odbiorca -> Efekt

kto mówi?    co mówi?    komu mówi? z jakim efektem?

Funkcje komunikowania masowego według H. Lasswella:

•    obserwowanie otoczenia społecznego, w którym wyrażany jest system wartości,

•    podtrzymywanie relacji członków społeczeństwa i wytwarzanie reakcji na otoczenie,

•    przekazywanie dziedzictwa społecznego.

Propaganda według H. Lasswella:

•    jest bardziej racjonalnym i skuteczniejszym środkiem oddziaływania, niż przemoc, korupcja i inne techniki stosowane przez władzę,

•    propaganda nie jest ani moralna ani niemoralna, gdyż można ją stosować do realizacji

•    zarówno dobrych, jak i złych celów,

•    media masowe działają jak zastrzyk podskórny, który działa na zatomizowane jednostki.