6827069073

Kształtowanie kompetencji językowych dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym l.Podstwy opanowywania języka i mowy

a)    Pojęcie kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej - kompetencja językowa, to wiedza o języku dana każdemu człowiekowi, która pozwala mu rozumieć i tworzyć nieskończenie wiele poprawnych zdań w określonym języku (Noam Chomsky)

wiedza ta dotyczy:

•    składni, tj. reguł pozwalających wytwarzać/zrozumieć zdania;

•    fonologii, która pozwala zdaniom nadać formę fonetyczną

•    semantyki, która przypisuje im znaczenia

b)    Język i mowa - w różnych kontaktach interpersonalnych posługujemy się różnymi odniesieniami do pojęć; nie zawsze można je stosować zamiennie; język, to wiedza o języku, którą dysponujemy, dotycząca określonych reguł, język to system znaków dźwiękowych, system reguł fonetycznych, semantycznych i syntaktycznych, które znajdujemy w akcie mowy; mowa, to konkretne akty użycia języka, czynności werbalne człowieka; wiedza o języku, to kompetencja językowa.

c)    Teorie rozwoju językowego

•    teoria behawioralna (F.B. Skinner) - Głosi, że u podstaw procesów uczenia się stoi tzw. Warunkowanie instrumentalne. Znaczy to ni mniej - ni więcej tyle, że każde zachowanie dziecka postrzegane pozytywnie jest natychmiast wzmacniane przez rodziców za pomocą nagrody lub afirmacji. Zachowania negatywne natomiast spotykają się z negacją, odrzuceniem lub formą kary. W ten sposób dziecko, poszukując akceptacji, szybko uczy się, jakie zachowania opłaca się przejawiać. Autor teorii, Skinner, uważał że nie inaczej jest z przyswajaniem wzorców porozumiewania się. Rodzic pełni tu więc rolę aktywną, wręcz wymusza naukę języka w poprawnej formie. Dziecko jest stawiane w pozycji biernego odbiorcy. Teoria szybko spotkała się z ostrą krytyką(do opozycji należał Chomsky - teoria natywistyczna).

•    teoria natywistyczna(N. Chomsky) - języka uczymy się głównie dzięki zakodowanym w genach predyspozycjom - biologicznemu przystosowaniu do odbioru i przyswajania języka. Mówiąc inaczej - nabywanie języka ma podłoże genetyczne. Do wrodzonych, predyspozycji przystosowawczych dziecka, które pomagają tworzyć i rozbudowywać system komunikacyjny zaliczamy m.in. anatomię narządów artykulacji, zdolność rozróżniania fonemów z ciągu zasłyszanych wypowiedzi dorosłego człowieka, poczucie rytmu i cos, co Chomsky nazwał zasadami gramatyki uniwersalnej - wrodzone wyczucie uniwersalnych zasad konstruowania wypowiedzi. Chomsky podzielił proces nauki języka na dwie „strony":

o stronę powierzchniową (fonematyczną i semantyczną) - nauka słów i elementów języka

o głęboką (obejmującą zasady tworzenia języka - wrodzone zasady gramatyki uniwersalnej) - dzięki tej strukturze, po zapoznaniu się ze słownikiem i bardziej szczegółowymi zasadami gramatyki panującej w rodzimej kulturze - dziecko jest gotowe tworzyć zdania i różnorodne, samodzielne wypowiedzi

•    teoria interakcyjna i społeczna - Teorie te uznają koncepcje biologicznego przystosowania Chomskiego (genetyczne powinowactwo do języka), jednak w nowym świetle ważniejsze są czynniki społeczno -środowiskowe(relacja dziecka z otoczeniem).