1299076021

134 Wesele

Cyganie to grają pięknie. Na ślubie teraz tańczy się i cygańskie tańce, i takie nowoczesne.

Młodzi teraz to już zapominają te stare tańce. Te młode to teraz wszystko modne tańczą.

Starsi to jeszcze nie zapominają, ale młodzi to tak.. (Les. 1)

I w tym przypadku starsi stoją na straży tradycji.

Na polskich weselach tańce weselne gości rozpoczyna taniec pary młodej. Na weselach romskich tylko niekiedy praktykuje się wykonanie pierwszego tańca przez młodych (np. w rodzinach Lesiaków i Jaglanów). Nie jest to obowiązkiem ani regułą, gdyż nie ma on takiego znaczenia, jak w kulturze nieromskiej, gdzie wesele powinno odbyć się według konkretnego, niemalże stałego scenariusza.

Jeżeli pierwszy taniec wykonuje młoda para, to czasami nowożeńcy tańczą przy „cygańskiej” muzyce, a czasem dyskotekowej — w zależności od tego, jak zechcą. Często też bywa tak, że pierwszy taniec młodych zostaje pominięty i każdy, kto tylko ma ochotę, wychodzi na środek sali tańczyć. Tańczą wszyscy jednocześnie, kobiety i mężczyźni parami lub po prostu obok siebie.

...młode tańczą różnie, tak bardziej nowocześnie, a stare po staremu. I dzieci tańczą...

(lag- 1)

Tańce w parach wykonuje się z dystansem w stosunku do partnera. Nie są to, więc tańce wskazujące na wzajemny, emocjonalny stosunek tańczących. Niedopuszczalne jest przytulanie się w tańcu czy inne wyrazy uczuć (np. pocałunki) i gesty

0    charakterze erotycznym, uznawane powszechnie w kulturze romskiej za niewłaściwe i nieprzyzwoite. Te ograniczenia dotyczą nie tylko dorosłych, ale również młodzież czy starsze dzieci. Jest to spowodowane tym, że generalnie sferę uczuć

1    doznań uznaje się za wstydliwą, a ponadto związaną z kalającymi partiami ciała i emocjami. Zachowanie erotyczne, a nawet sama myśl o nim bądź tylko możliwość snucia jakiś domysłów przez innych członków społeczności przywołuje uczucie wstydu i zażenowania. Pod tym względem nie ma różnic w poszczególnych rodzinach. Nowożeńcy, jeżeli są obecni na weselu, mogą zatańczyć ze sobą, aby zamanifestować to, że przynależą do siebie, ale muszą przy tym pamiętać, że:

...jest taka tradycja, że jak już biorą ślub, to po kolei, i młoda, i młodsze ze starszymi osobami tańczą. Ale nie tańczy się blisko, bo można by było powiedzieć, że nie mają wstydu.

U nas nie jest dopuszczalne coś takiego, że się tulą, kochają. Można to okazywać, ale nie

przy ludziach. Czasem w kółku tańczą, to do kółka wchodzą różne osoby... (Pio. 1)

Niekiedy taniec młodych przybiera jeszcze inną formę. Chodzi tu mianowicie o to, że młodzi tańczą jednocześnie, ale każde z nich ma innego partnera: młoda — dziadka ze strony młodego, a młody — babcię swojej właśnie poślubionej żony (Pach. 2). Takie wykonanie tańca odbywa się tuż po zaślubinach tradycyjnych. Niekiedy na środek wychodzi stara kobieta, a za nią młoda i tańczą w kółku. Mężczyźni obok tańczą „cygańskiego kozaczka”. Przygrywa im „cygańska” kapela złożona z członków rodziny (Jag.l). Tańce mogą być wykonywane według określonego systemu. Otóż, u Lesiaków i Berników miody obtańcowuje kobiety od najstarszej do najmłodszej, natomiast z młodą tańczą kolejno mężczyźni od najstarszego do najmłodszego. Nie są to pokazy, w tym samym czasie bowiem tańczy zazwyczaj wiele par jednocześnie (Les. 1). Podobną formę tańców opisała responden-