2349197267

Zasłużeni Gdynianie 247

JÓZEF UNRUG (1884—1973)

Urodził się 7 października 1884 r. w Solcu poznańskim w ziemiańskiej rodzinie niemieckiej, od dawna osiadłej w Wielkopolsce i spolonizowanej już w XVII w. Dwaj przodkowie J. Unruga zginęli w powstaniach, walcząc o sprawę polską, a on sam wychowany był w kręgu kultury polskiej. Wbrew woli ojca. który pragnął, by został agronomem, Józef Unrug wstąpił do niemieckiej marynarki wojennej i w r. 1907, po ukończeniu oficerskiej szkoły morskiej został oficerem. W czasie I wojny światowej służył w stopniu kapitana we flocie podwodnej, zajmując m. in. stanowisko dowódcy okrętu i dowódcy flotylli.

Na wiadomość o odrodzeniu państwa polskiego w lipcu 1919 V. Józef Unrug zgłosił się do Departamentu dla Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojsk., oferując chęć wstąpienia do służby zawodowej w powstającej marynarce. W 1920 r., po powołaniu do życia Urzędu Hydrograficznego, został jego pierwszym szefem i zakupił pierwszy polski okręt hydrograficzny „Pomorzanin”. W tym samym roku mianowano go szefem Sztabu Dowództwa Wybrzeża Morskiego, któremu podlegały służba hydrograficzna i łączności oraz dział organizacji służby^i planów wyszkolenia. W 1921 r. uzyskał stopićń komandora porucznika. Po nagłym przerwaniu służby Unrug wycofał się do rezerwy. Dopiero po dwóch latach powrócił do służby. Powierzono mu stanowisko dowódcy floty, które pełnił aż do wojny, awansowany kolejno na komandora i kontradmirała. Na stanowisku tym okazał wielki talent i zmysł organizacyjny, przyczyniając się do powstania polskiej floty wojennej i wysokiego poziomu fachowości i dyscypliny w jej kadrze.

W 1939 r. kontradmirał Unrug został dowódcą całości sił obrony wybrzeża. 2 października 1939 r., po bohaterskich walkach o utrzymanie Helu, podjął decyzję o jego kapitulacji. Godna uwagi jest postawa Unruga wobec wkraczających Niemców. Mimo, iż znał doskonale język niemiecki, rozmawiał z nimi wyłącznie przez tłumacza. Tę samą postawę, pełną godności, zajął wobec Niemców, przebywając w niewoli w oflagach: Nienburg, Spittau, Woldenberg, Colditz i Murnau.

Po wyzwoleniu obozu w Murnau wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie został mianowany pierwszym zastępcą szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej wiceadmirała J. Świrskiego. Po rozwiązaniu Polskiej Marynarki Wojennej w 1947 roku udał się do Agadi-ru w Maroku, a następnie do Francji. Zmarł w Laillyen Val 28 lutego 1973 r.

TADEUSZ APOLINARY

Urodził się 23 lipca 1863 r. w Warszawie. Po uzyskaniu matury w III gimnazjum warszawskim, przez rok studiował matematykę w Szkole Głównej, następnie przeniósł się do Instytutu Komunikacji w Petersburgu. Dyplom inżyniera komunikacji uzyskał w 1890 r.

W latach 1890—1915 pracował jako inżynier Ministerstwa Komunikacji na wielkich budowach carskiej Rosji i b. Królestwa Polskiego. Projektował i realizował ' wiele inwestycji kolejowych oraz morskich, między innymi: porty w Windawie, w Rewlu, w Royen koło

Rygi.

Na przełomie roku 1915/1916 pracował w charakterze honorowego opiekuna robót publicznych miasta Warszawy, a po opuszczeniu miasta przez Niemców był członkiem komisji przejmującej Zarząd Dróg Wodnych w Pol-

WENDA (1863—1948)

sce. Od 1918 r. do 1920 r. był zatrudniony w Ministerstwie Robót Publicznych, początkowo jako inspektor żeglugi na Wiśle, a później jako kierownik zaopatrzenia Sekcji Eksploatacji Dróg Wodnych. Wówczas to sporządził memoriał, dotyczący możliwości rozbudowy portu gdańskiego i wskazał miejsce odpowiednie dla budowy portu mor-kiego II Rzeczypospolitej — Gdynię.

Jako kierownik Wydziału Budowy Portów Sekcji Technicznej Departamentu dla Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych wykonał projekt „Tymczasowy Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków” przy wsi Gdynia, a od 6 maja 1920 r. kierował realizacją tej inwestycji.

Po przejęciu spraw portowych przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu, nadal jako naczelnik budowy portu gdyń-