4
szącego, nie może on z różnych powodów wynikających z jego charakteru czy sytuacji osobistej skończyć pracy. W mniej niż sześć miesięcy nie da się wyszukać bibliografii, sporządzić notatek, zredagować tekst. Dobra praca powinna być omawiana krok po kroku z promotorem, a nie oddawana mu w całości w ostatniej chwili; co raczej zakłada czas dłuższy niż sześć miesięcy. Gdy jednak ma się do dyspozycji niewiele czasu, to trzeba zwrócić uwagę na to, że temat musi być wąski, a wszystkie materiały muszą być dostępne na miejscu i łatwo osiągalne.
Powinno się wybrać temat nie wymagający znajomości języków, których autor pracy nie zna lub nie jest w stanie się nauczyć. Nie należy pisać o autorze czy zagadnieniu, korzystając tylko z literatury w językach, które się zna. Najlepszym przygotowaniem do zmierzenia się z literaturą obcojęzyczną byłoby spędzenie pewnego czasu w danym kraju; jest jednak dość kosztowne rozwiązanie. Ten, kto nie zna języków obcych powinien wybrać temat związany ściśle ze swoją kulturą, z kulturą własnego kraju, wymagający z korzystania z literatury obcojęzycznej w mniejszym zakresie.
Nie wszystkie wskazówki i przykłady Umberto Eco dadzą się wykorzystać na konkretnym kierunku studiów humanistycznych. Niektóre z nich można pominąć, jak na przykład te o pracach zaangażowanych politycznie.
Interesujący jest wątek, który zatytułowany jest Jak nie dać się wykorzystać promotorowi. Eco wskazuje, że profesorowie proponują zagadnienie, w którym się znakomicie orientują - by łatwo kontrolować studenta albo wskazują temat, na którym się nie znają, a chcieliby poznać lepiej. Te drugie podejście pozwala promotorowi poszerzyć swoje horyzonty, zebrać za pomocą studenta bądź ich zespołu potrzebne materiały. Z drugiej jednak strony promotor może wręcz wymusić temat pracy na studencie, który tworzy pewne dzieło, a później nie zostaje nawet odnotowany jako współautor w szerszej pracy. Promotor wykorzystuje wyniki badań studenta. Eco zaleca krytyczne podejście studenta wobec promotora: zasięgnięcie o nim opinii, zapoznanie się z jego dziełami.
Zbieranie materiałów do pracy
W trzecim rozdziale Eco zajmuje się zagadnieniem zbierania materiałów do pracy. W pracy dyplomowej bada się pewien przedmiot, korzystając z określonych narzędzi. Przedmiotem badań może być pewne dzieło, a narzędziami - inne dzieła traktujące o nim. Dzieło badane staje się wtedy źródłem. Dzieła o nim - źródłami wtórnymi lub opracowaniami, tworząc literaturę przedmiotu. Bada się również wpływ wydarzeń z czasów, w których dzieło powstało czy też wpływ wydarzeń z życia autora. Trzeba pamiętać o tym, by rozróżniać źró-