490574948

- Chemia w kosmetologii dla liceum - Surowce kosmetyczne -

Ćwiczenie 4

Temat: Olejki eteryczne. Otrzymywanie i charakterystyka.

Cel ćwiczenia: Poznanie metod otrzymywania olejków eterycznych z surowców roślinnych. I. Część teoretyczna 1.1. Zapach i substancje zapachowe

Najbardziej czułym zmysłem jest zmysł węchu. Do komórek węchowych zewsząd docierają dziesiątki bodźców, z których świadomie rozpoznajemy niewiele z nich. Uzasadnione jest zatem stwierdzenie, że świat zapachów otacza nas bez przerwy.

W ocenie odbierania bodźców zapachowych istotne znaczenie ma wielkość zwana progiem wyczuwalności. Próg wyczuwalności określany też jako minimalne stężenie wyczuwalne przez zmysł powonienia, jest to takie stężenie, przy którym zapach jest wyczuwalny przez 50% członków grupy reprezentatywnej dla populacji.

Charakterystyczne zapachy roślin (kwiatów, liści, pędów) są związane z obecnością lotnych olejków eterycznych. Mogą one występować w różnych częściach rośliny; często gromadzą się w łodygach, liściach, kwiatach i nasionach. Olejki eteryczne wyodrębniane z materiałów roślinnych stanowią zazwyczaj złożone mieszaniny różnorakich substancji (węglowodorów, ketonów, aldehydów, alkoholi, estrów). Niektóre rośliny wytwarzają jednak olejki eteryczne szczególnie bogate w jeden określony składnik, który warunkuje charakterystyczny aromat przypraw takich jak np. goździki, kminek, wanilia. Najczęściej jeden lub dwa składniki dominują w kompozycji związków chemicznych danego olejku.

Nie zawsze jednak o charakterystycznym zapachu decyduje składnik, który występuje w przeważającej ilości. Główny składnik powszechnie znanego olejku różanego cytronellol (stanowiący 38 % olejku) ma próg wyczuwalności 40 ppm (part per milion czyli jedna część na milion), podczas gdy damascenon, stanowiący zaledwie 0,14 % olejku, ma próg wyczuwalności 0,009 ppm i to on w głównej mierze decyduje o zapachu olejku (70 % udziału w zapachu). Udział cytronellolu w zapachu określono na poziomie 4.3 %. Kolejny składnik -P-jonon ma również bardzo niski próg wyczuwalności - 0,007 ppm, dlatego też mimo bardzo niskiej zawartości w olejku - ok. 0,03 % jego udział w zapachu jest określany na 20 %.

Aby cząsteczka związku chemicznego była nośnikiem zapachu, musi zawierać w swej budowie charakterystyczne grupy funkcyjne, zwane grupami osmoforowymi. Zasadniczo możemy wyodrębnić dwa rodzaje grup osmoforowych: