518321678

i refleksywnego odniesienia do zdrowia [3]. Zdaniem socjologa A. Giddensa autorefleksywność jest nie tylko efektem oddziaływania autoreflekywnego nastawienia medycyny, ale także cechą kultury nowoczesnej i konstytuowanej w jej obszarze ludzkiej tożsamości [4], Przejście do modelu socjo- psycho- medycznego, którego wyrazem jest definicja przyjęta przez WHO, ukonstytuowało się z jednej strony na skutek szerszej zmiany kulturowej, z drugiej zaś jest efektem wyczerpania się efektywności medycyny opartej na wąskiej specjalizacji. Jak pisze Gadamer postępująca specjalizacja nauk w konsekwencji wymusza ich interdyscyplinarność, którą za B. Latourem możemy określać, jako hybiydyzację i pojawienie się nowego sposobu myślenia o człowieku, jako istocie, której ciało jest uwikłane w sieć społecznych i psychologicznych zależności i złożoności [2],

Korzeni myślenia o zdrowiu w kulturach zachodnich sięgają czasów starożytnych, gdzie zdrowie było stanem równowagi. W mitologii greckiej zdrowie było personifikowane pod postacią Higiey, córki Asklepiosa i Panakei [4], w kulturze rzymskiej podobną rolę pełniła Salusa. W tych kulturach zdrowie było powiązane z pierwiastkiem żeńskim, o czym może świadczyć fakt, iż rzymskie cesarzowe i księżniczki były przedstawiane jako boginie zdrowia. Zadaniem żeńskich bóstw było troszczenie się o zdrowie. Kiedy analizujemy główne tezy greckiego lekarza, ojca medycyny, Hipokratesa, widzimy, że troska o zdrowie była „najważniejszym prawem medycyny (salus aegroti suprema lex)” a naczelną zasadą działania było nieszkodzenie choremu (Primus non nocere) [6]. Hipokrates próbował definiować zdrowie, jako dobre samopoczucie człowieka wynikającym z równowagi pomiędzy człowiekiem a środowiskiem. W filozofii medycyny Hippokratesa dostrzegamy obecnie dwie perspektywy, jedną, która była oparta na zasadach racjonalnych (obserwacja chorego, wyciąganie wniosków, będących podstawą rozpoznania i przyjęcia strategii terapeutycznej) i drugą, w której widział zdrowie, jako kompleks czynników i warunków społecznych sprzyjających dobremu samopoczuciu i zachowaniu zdrowia. Przyczynił się on przecież do rozwoju higieny, środka służącego zapobieganiu chorobom i wspomagającego dobrostan człowieka. Zachowanie równowagi w procesie terapeutycznym straciło na znaczeniu, wraz z podporządkowaniem praktyki medycznej, intensywnemu rozwojowi nauk szczegółowych, dzięki którym od XVIII wieku dokonuje się w medycynie nieustanny postęp.

Model biomedyczny, zakładał definiowanie zdrowia poprzez weryfikację stanu anatomicznego i odnoszenie go do przyjętych norm [7], Określenie zdrowia jest wówczas normatywnym (z założenia obiektywnym) określaniem normalności (zdrowia jednostki), co staje się szczególnie widoczne, gdy śledzimy wraz z M. Foucault czy D. Amstrongiem [8](

13