5270659506

blof) powinny stanowić nierozłączną całość, ponieważ testy immunoenzymatyczne cechują się wysoką czułością a stosunkowo niską swoistością. Natomiast metoda Western-biot charakteryzuje się wysoką swoistością przy niższej czułości [22]. Jednak tak kompleksowa diagnostyka neuroboreliozy nadal stanowi trudność, gdyż nieliczne laboratoria diagnostyczne dysponują aparaturą oraz wykwalifikowanym personelem potrafiącym wykonać oba oznaczenia.

Nowe trendy w diagnostyce neuroboreliozy

Aktualnie poszukuje się metod, które pozwoliłyby na jak najwcześniejsze wykrycie zakażenia B. burgdorferi. Jedną z nich jest metoda łańcuchowej reakcji polimerazowej (PCR-polymerase Chain reaction). Szacuje się, że czułość tej metody dochodzi do 68%, a specyficzność nawet do 100% [21]. Dunaj podaje, że zastosowanie tej metody ma znaczenie diagnostyczne w krótkim czasie po pokłuciu przez kleszcza w wycinkach skórnych z granicy erythema migrans. Badanie PCR można także wykonać we krwi, kiedy jeszcze nie powstały przeciwciała przeciwko B. burgdorferi [18]. Dopiero w późniejszej fazie choroby badanie może dotyczyć płynu mózgowo-rdzeniowego [18]. Według Zajkowska i wsp. w płynie mózgowo-rdzeniowym chorych na neuroboreliozę PCR jest dodatnie u 40-50% [26]. Interesujące wydają się być badania Picha i wsp., którzy stwierdzili, że oznaczanie DNA metodą PCR w moczu i PMR chorych na neuroboreliozę wykazało taką samą czułość diagnostyczną, natomiast aż dwukrotnie wyższą czułość w porównaniu do osocza [29]. Z kolei Gooskens i wsp. donoszą, że metoda PCR wykazuje największą czułość diagnostyczną u pacjentów w ostrej fazie choroby, czyli w okresie krótszym niż 2 tygodnie od momentu wystąpienia objawów klinicznych [29], Jednak według Dunaj poważnym zastrzeżeniem metody PCR jest brak jej standaryzacji, gdyż nawet wykorzystywanie rekomendowanych fragmentów genomu krętków (takich jak: gen fla, OspA, 16S rDNA, przestrzeń 5S 23S) powodują rozbieżność otrzymywanych wyników w różnych ośrodkach [18]. Autorka zwraca uwagę również na fakt, że wykrycie DNA krętków Borrelia nie pozwala także na rozróżnienie aktywnego zakażenia od zaszłego. Dlatego też do rutynowej diagnostyki neuroboreliozy metodą PCR konieczne są dalsze badania w kierunku jej standaryzacji [18].

Prowadzone są również badania nad rolą cytokin w zakażeniu Borrelia oraz ich znaczeniu w monitorowaniu przebiegu choroby. Diterich i wsp. wykazali, że B. burgdorferi, aby przetrwać w zakażonym organizmie moduluje układ immunologiczny gospodarza [31], Podstawą tej hipotezy stały się badania wykazujące, że limfocyty osób chorych na neuroboreliozę wytwarzają większą ilość cytokin prozapalnych: interferonu-y (IFN-y) i czynnika martwicy guza (TNF- a) w odpowiedzi na stymulację w porównaniu do limfocytów osób zdrowych [7]. Widhe i wsp. uzyskali wyższe stężenia IL-4 i IFN-y w płynie mózgowo- rdzeniowym chorych na neuroboreliozę w porównaniu do osób zdrowych [25]. Z kolei Lisinski i wsp. wykazali, że zakażenie krętkiem indukuje wytwarzanie cytokin przeciwzapalnych jak IL-10 [32]. Potwierdzeniem powyższej hipotezy są również badania Pancewicza i wsp., którzy zbadali stężenie cytokin: IFN-y, interleukiny- 6 (IL-6), interleukiny-12 i 15 (IL-12, IL-15) w surowicy i płynie mózgowo-rdzeniowym chorych z rozpoznaną neuroboreliozą w porównaniu do grupy osób zdrowych [7]. Autorzy wykazali znamiennie statystycznie wyższe stężenie badanych cytokin w porównaniu do osób zdrowych. Interesujący jest również fakt, że stężenie IFN-y, IL-6 i IL-12 po 4-tygodniowej antybiotykoterapii i ustąpieniu objawów pozostało nadal istotnie statystycznie wyższe w grupie chorych niż w grupie osób zdrowych [7]. Jako przyczynę Pancewicz i wsp. sugerują utrzymywanie się bezobjawowego klinicznie stanu zapalnego w obrębie ośrodkowego układu nerwowego [7],

Badanie ogólne i cytodiagnostyka płynu mózgowo-rdzeniowego w neuroboreliozie

Niezwykle pomocnym badaniem uzupełniającym serologiczną diagnostykę neuroboreliozy jest badanie ogólne oraz cytodiagnostyka płynu mózgowo-rdzeniowego [7,18]. Penetracja B. burgdorferi do OUN powoduje odwracalne i zależne od liczby krętków upośledzenie bariery krew-mózg oraz bariery krew-płyn [7]. Objawia się ono na skutek zwiększenia przepuszczalności tych barier, wzrostem pleocytozy PMR oraz wewnątrzoponową syntezą IgM, IgG a czasem nawet IgA [7, 8]. Trzeba jednak wspomnieć, że w przewlekłych zakażeniach zaobserwowano również zaburzenia we-wnątrzoponowej produkcji immunoglobulin [9],

Pancewicz i wsp. po przeanalizowaniu wyników grupy 25 chorych na neuroboreliozę hospitalizowanych w Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku stwierdzili pleocytozę w płynie mózgowo-rdzeniowym mieszczącą się w zakresie od 38 do 80 komó-rek/pl płynu (średnio 56), zaś stężenie białka wynosiło od 32 do 91 mg/dl (średnio 63) [7],

Należy zaznaczyć, iż w przebiegu neuroboreliozy w badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego w ciągu pierwszych dwóch tygodni zazwyczaj nie obserwuje się odchyleń od normy. W tym czasie rzadko też stwierdza się u pacjentów objawy neurologiczne. Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym pojawiają się zwykle między 3 tygodniem a 3 miesiącem po zakażeniu [9,13].

Charakterystyczne odchylenia w badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego dobrze obrazuje opis przypadku chorego, u którego w badaniu immunoserologicznym PMR wykryto przeciwciała IgG i IgM przeciwko Borrelia burgdorferi. Badanie wykonano przy użyciu techniki ELFA (metody enzymoim-munofluorescencyjnej) w systemie VIDAS. Wartość testowa (TV) została obliczona automatycznie i wynosiła 1,03. Natomiast wynik w kierunku boreliozy jest dodatni przy wartości testowej TV > 1.

Tabela III przedstawia wyniki badania ogólnego płynu mózgowo-rdzeniowego tego pacjenta. Szczególną uwagę należy zwrócić na znacznie podwyższone stężenie białka oraz