IMAG0044

czy naśladowaniu... Image jest to coś. co w pewnej chwili stanowi jedna całość emocjonalna / intelektualna-. Picasso, Kandinsky, klasyka i romantyzm ruchu.

(The vortex is ihc point of maximum encrgy... Ali experiencc rushcs into this vorrex. AII the energi/cJ past, all the past that is living. Impressionism, Futunsm, w an accclcnicd sort &fimpitniORWin, DENY the vortcx... The vorticist rehcs not upon simiUunty or analogy, not upon likeness or minucry... An image is hat which presents an intcllectual and emolional complcx in an instant of time... Piasso, Kan-dinsky, father and mothcr, elassicism and romanticism o the movement - cyt. wg Genzler 1993:2 i)

Pound próbował swoich sił jako tłumacz z języka chińskiego, którego dobrze nie znał, mając do dyspozycji jedynie obszerny słownik dwujęzyczny oraz niezbyt głęboką znajomość historii literatury' chińskiej. Samo to przedsięwzięcie jest już bardzo symptomatyczne dl a koncepcji przekładu, w której najwyraźniej nie chodzi o dogłębną analizę brzmień słownych, czy przedmiotów przedstawionych. Chińskie ideogramy odpowiadały charakterystycznemu dla Pounda pojęciu przedmiotu w akcji, zaangażowanego w jakiś dynamiczny proces, pełnego energii oraz jego pojęciu słowa jako ogniwa w sieci powiązań (network of relations). Kontakt z poezją chińską doprowadził Pounda do metody ideogramowej, która polega na przekazywaniu innej kulturze „pakietu” wartości i spostrzeżeń za-wartych w oryginale, a uznanych przez tłumacza za istotne.

Pound nie mówi o poszczególnych, osobnych językach narodowych, lecz o oczku lub splocie słów, które na wzór sieci łączą ludzi niezależnie od ich narodow ości. Wątki każdego języ ka dadzą się w myśl tej teorii prześledzić wstecz, wykazując zaskakujące powiązania. Ciągłość mowy jest w swej zmienności i różnorodności czynnikiem łączącym ludzi i narody. Nie chodzi przy tym o śledzenie historii znaczenia jakiegoś wyrażenia lub motywu, lecz o histoiyczność formy, w której spotykają się ze sobą przedmiot i język. Przedmioty są ujmowane nie w aspekcie trwałości, lecz zmienności: stan energetyczny przedmiotów fizycznych (naładowanie energią) to ich egzystencjalna zależność od innych przedmiotów, w którymi wchodzą w relacje.

Trudno nie dostrzec w ten koncepcji Pounda ontologicznego i kulturowego uniwersalizmu. Uniwersalna zdaje się być właściwa

słowom w ich komunikacyjnej funkcji energia, która w mistyczny niemal sposób udziela się każdemu, kto jej szuka i kogo ona obchodzi. Ożywianie dzieł zapomnianych w rozumieniu Pounda to swoista reinkarnacja tekstu, zyskującego drugą młodość przy pomocy mediatora-energetyka, zdolnego uchwycić i przetransmitować energię tekstu wyjściowego w nowej postaci słownej. Rzeczywistość jest strumieniem bytu, odwzorowywanym przez płynność języka. Te dwa przepływy przenikają się wzajemnie; przekład o tyle nie „szkodzi” oryginałowi, że uniwersalną formą rzeczywistości jest zmienność, toteż żaden oryginał nie stanowi nigdy sam w sobie momentu jej zatrzymania. Pound rozróżnia trzy możliwe sposoby naładowania języka energią. Są to.

—    melopoeia, czyli właściwość muzyczna,

—    phanopoeia, czyli właściwość optyczna,

—    logopoeia, czyli bezpośrednie znaczenie, wraz z ewentualną grą słów w kontekście.

Logopoeia jest „tańcem intelektu pośród słów”

(the dancc of intclłcct among words - Pound 1937:170),

związanym z kontekstem użycia, w którym pobrzmiewa całość możliwych zastosowań (kolokacji), zabarwień i wariacji, czyli gier językowych w rozumieniu Wittgensteina. Logopoeia jest nieprzetłumaczalna w unikalności swego kontekstowego użycia w danym języku, ale jeśli się rozpozna nastrój autora oryginału, można, albo też nie można, znaleźć ekwiwalent lub derywat

(havmg determined the original author’s State of mind, you may or may not be able to find a derivativc or an cquivalent - ib. 171)

W związku z powyższym cytatem nasuwa się od razu pytanie, co Pound rozumie przez rozpoznanie nastroju autora oryginału.

E. Genzler podkreśla, że Pound używa w tych wywodach słowa de-termine, które znaczy określić, zbadać, a nie zaś np. intuit w znaczeniu wyczuć, przeczuć (por. Genzler I993:24f). Zanim tłumacz „wczuje się” w autora oryginału, musi więc przyjąć postawę badacza, zapoznać się z epoką, językiem, biografią, a ewentualnie z całością dzieła autora, czyli wejść w jego koordynaty historyczne. Potem dopiero przenosi się

75