6633908629

LISBET 127

użytkownik podejmuje wprawdzie jakiś problem statystyczny, ale używa innego języka niż ten, w którym jest skonstruowany słownik.

O wiele bardziej prawdopodobne jest jednak, że użytkownik stosuje terminologię inną niż zawiera słownik LISBET. Dobry słownik musi wprawdzie zawierać możliwie szeroki wachlarz określeń dla jednego jedynego przedmiotu, lecz luki są oczywiście możliwe. LISBET może takie luki w niektórych przypadkach wypełniać. Dlatego zawsze wtedy, gdy pytanie nie zawiera żadnych znanych pojęć, wzywa się użytkownika, by jego zdaniem najważniejsze pojęcie z pytania podał jeszcze raz, objaśniając jego znaczenie. Jeżeli objaśnienie zawiera znane pojęcia, użyje się objaśnionego pojęcia o najwyższym prawdopodobieństwie zastosowania jako synonimu dla dotąd nieznanego pojęcia, które wraz z informacjami pojęcia wyjaśniającego wejdzie teraz do słownika.

2.10. LISBET podejmuje inicjatywę

Dla użytkownika jest nadzwyczaj ważne, by jego dialog z LISBET przebiegał możliwie zwięźle. Dialog jest niezadowalający wówczas, gdy pytania użytkownika często nie zawierają pojęć ze słownika, czyli nie dopuszczają odpowiednich reakcji; gdy reakcje są stale odrzucane, jako niezadowalające; albo gdy dialog wprawdzie dochodzi do skutku, lecz nie doprowadza do decyzji o modelu statycznym, ponieważ nie określono odpowiednich kryteriów wyboru. By uniknąć takich niezadowalających sytuacji, LISBET podejmuje w odpowiednim czasie incjatywę i daje użytkownikowi wskazówki, o czym może kompetentnie prowadzić dialog i jakich informacji oczekuje, by móc rozwiązać aktualny problem statystyczny.

3. Przykłady dialogów<

Na dwóch przykładach chcemy ukazać, jak konkretnie może się rozwijać dialog z LISBET. Dla odpowiedniej oceny przykładów należy zważyć, że kartoteki tekstowe (Textdateien) nie są jeszcze całkowicie opracowane i tym samym jeszcze nie osiągnęły poziomu, będącego zasadniczą przesłanką zastosowania LISBET w praktyce badawczej.

Oba przykłady kończy wskazanie modelu statystycznego. Przewidziane bezpośrednio potem przedstawienie modeli alternatywnych, odpytanie dalszych informacji i obliczenie parametru statystycznego oraz wskazówki dotyczące interpretacji wyniku liczbowego nie mogą tu być pokazane, ponieważ te części nie są dotychczas zaprogramowane.

3.1. Przykład pierwszy: możliwe elementy dialogu

Pierwszy przykład ma przede wszystkim unaocznić wiele części składowych jakiegoś dialogu. Wskutek tego dialog jest siłą rzeczy długi i wydaje się zawiły, chociaż wiele elementów służy właściwie