7862447402

werdykt specjalistów, dostrzegali w niej wyraźną parabolę władzy totalitarnej bądź aluzję do dogorywającego dworu Edwarda Gierka³⁰.

Pod koniec lat 70. pisarz był świadkiem rewolucji irańskiej, którą potem opisuje w książce Szachinszach. W roku 1980 na wieść o wybuchu strajków w Polsce Kapuściński, już po powrocie z Iranu, postanawia wyjechać na Wybrzeże. W Stoczni Gdańskiej spędza dwanaście dni, podpisuje list przebywających w Trój mieście dziennikarzy protestujący przeciwko manipulacjom informacyjnym. Wspomina tamte wydarzenia następująco: „Wszyscy wróciliśmy stamtąd inni, niż pojechaliśmy. (...) Ważne były przemiany, jakie się dokonały w naszej świadomości, w naszej ocenie kraju, w naszym widzeniu Polski”³¹.

Fot. 5 W stoczni Gdańskiej w roku 1980

W 1981 roku Telewizja pokazuje przeniesioną z Teatru Jarcza w Łodzi adaptację Cesarza. 16 grudnia tegoż roku po masakrze w kopalni „Wujek” Kapuściński oddaje legitymację PZPR. W roku następnym wychodzi nakładem Czytelnika Szachinszach. Po wydaniu książki reporter dostaje propozycję wyjazdu za granicę na placówkę, jednak odmawia. Decyzję swą komentuje: ”(...) Skoro moi koledzy są internowani, to ja w ogóle z Polski nie wyjadę”³². Rok później w Wielkiej Brytanii zostaje opublikowane tłumaczenie Szachinszacha. „Sunday Times’ nominuje dzieło na książkę roku. Jeszcze w 1983 roku pisarz wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Cały kolejny rok podróżuje na

³⁰    B. Nowacka, Z. Ziątek. Ryszard Kapuściński: biografia..., s. 202.

³¹    W. Bereś, K. Bumetko, Kapuściński..., s. 273.

³²    Tamże, s. 276.

19