Tablica 7: Zawartość składników w poszczególnych produktach oraz minimalne ilości
Pj |
P2 |
Pa |
minimalne ilości | |
A |
1 |
2 |
1 |
2 |
B |
4 |
1 |
1 |
4 |
C |
3 |
5 |
1 |
3 |
ceny |
240 |
300 |
200 |
Problem ten rozwiążemy metodą sympleks w rozdziale 5.
Zadanie sprowadza się do określenia, jakie ilości różnych produktów żywnościowych należy spożyć, aby przy pełnym zaspokojeniu potrzeb organizmu na podstawowe składniki odżywcze i kalorie, koszt wyżywienia był możliwie najniższy. Problem ten może być stawiany w odniesieniu do ludzi (stołówek, pojedynczego człowieka) oraz zwierząt domowych czy hodowlanych. Aby zaspokoić potrzeby organizmu należy spożyć odpowiednie ilości różnych składników odżywczych - białka, węglowodanów, tłuszczów, soli mineralnych, witamin, które są zawarte w różnych produktach żywnościowych. Te pożądane ilości składników pokarmowych podane są w tzw. normach żywieniowych.
Załóżmy, że jest m składników odżywczych oraz bi,...,bm norm żywieniowych. Mamy do dyspozycji n produktów. Przez ay, i G Niim, j G Ni,„, oznaczmy zawartość i-tego składnika w jednostce j-tego produktu. Znamy też ceny poszczególnych produktów C\,...,Cn. Należy wybrać taki skład mieszanki żywieniowej, która ze wszystkich dopuszczalnych byłaby najtańsza. Jeśli szukane ilości poszczególnych produktów oznaczmy przez X\,... ,xn, to otrzymamy model
C\X\ + ... + CnXn —> min OjiXi + ... + a\nxn > b\
: (4i)
X\,... ,xn > 0.
W problemie tym mogą występować jeszcze ograniczenia określające górne granice spożycia niektórych produktów, np. aby dieta nie była zbyt monotonna. Oznaczmy dj - minimalna ilość j-tego produktu, jaką powinno się spożyć, gj - maksymalna ilość j-tego produktu, jaką organizm może otrzymać i dołączmy do modelu nierówności
dj < Xj < gj , j G Ni,n. (42)
Przykład 6 Ustalić optymalną rację żywnościową dla bydła w gospodarstwie. W skład racji wchodzą 3 produkty: kiszonka, siano i pasza treściwa. Produkty te zawierają następujące składniki odżywcze istotne ze względu na zapotrzebowanie organizmu zwierzęcego: białko, wapno i witaminy. Zawartość tych składników w 1 kg poszczególnych produktów wyrażona w gramach oraz minimalne dobowe normy zapotrzebowania na nie przedstawia tabela 8. Górne granice spożycia poszczególnych produktów wynikające z dostępności pasz wynoszą: kiszonki - 20 kg, siana - 10 kg, pasz treściwych - 15 kg. Ceny 1 kg poszczególnych produktów: kiszonka 200, siano 300, pasze treściwe 500.
14