8430027751

w Płocku. Prowadził on ożywioną twórczość przekładową (również dzieł ekonomicznych). Przełożone przezeń Zasady prawodawstwa i instytucji policyjnych, znanego ekonomisty Ludwika H. Jacoba, przygotowane już w 1811 r., ukazały się dopiero w trzy lata później z powodu zbyt śmiałych wypowiedzi autora w kwestiach religii, skorygowanych następnie piórem cenzora. W swoich rozważaniach Jacob poświęcił wiele miejsca określaniu celu państwa, relacji państwo—naród oraz funkcji i zakresowi władzy policyjnej.

W konstytucyjnym okresie Królestwa powstały dwie prace z zakresu prawa cywilnego i jedna z zakresu prawa karnego. O ile pierwsza z nich związana była z działalnością praktyka Wojciecha Olszewskiego, podsędka powiatu soleckiego, podającego zasady praw cywilnych, dwie pozostałe wiązały się przede wszystkim z naukową działalnością środowiska skupionego przy Uniwersytecie Warszawskim i Wydziale Prawa. Rozprawa Damazego Dzierożyńskiego Rzecz o sądownictwie najwyższym dotyczyła istotnego problemu przywrócenia sądu kasacyjnego dla Królestwa, z uwzględnieniem historycznych uzasadnień tej instytucji i opisem sądu kasacyjnego francuskiego, z rozważeniem możliwości transponowania go na grunt prawodawstwa.

Dzierożyński był również tłumaczem Kodeksu Josepha Rogroma oraz autorem dołączonego doń komentarza, przeznaczonego dla uczących się prawa lub chcących je poznać.

Odmiennie przedstawia się tematyka prac wydawanych w prenumeracie w okresie międzypowstaniowym. Brak wyższej szkoły prawa po kasacie uniwersytetu w wąskim zakresie mógł być wypełniony przez działalność Kursów Prawnych (1840-1846) i wykładami prawa w gimnazjach⁵⁵. Utrudniało to działalność naukową na tym polu, spychając ją w stronę tworzenia dydaktycznych opracowań ogólnych, stanowiących wstęp do nauki prawa lub na stosunkowo bezpieczne obszary historii.

Z działalnością wykładową wiązała się Encyklopedia i metodologia obejmująca rys nauki i wiadomości prawnych Jana Kłodzińskiego, pełniącego od 1833 r. obowiązki prokuratora: nauczał on jednocześnie elementów prawa w miejscowym gimnazjum. Jego wykłady stały się podstawą wspomnianej pracy.

Z zakresu prawa karnego wydano jedną pracę Franciszka Maciejowskiego, stanowiącą wynik dydaktycznej działalności autora — wykładowcy na Kursach Prawnych i w Instytucie Szlacheckim (1848-1857), następnie gimnazjum warszawskim (1858-1861), jak i praktyki prawniczej związanej z nadaniem kodeksu kar głównych i poprawczych w 1847 r.

Pozostałe rozprawy skupiały swoją uwagę przede wszystkim na historii prawa, gdyż w tej dziedzinie widziano możliwość swobodnej wypowiedzi. Pośmiertnie wydane wykłady profesora byłego uniwersytetu Jana Wincentego Bandtkie przedstawiały dzieje polskiego prawodawstwa od Scytów do czasu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, uwzględniając przy tym przekształcania się instytucji prawnych.

⁵⁵ W. Sobociński, op. cii., s. 108-110.

34