8592539680

rozbudowałem nieco część teoretyczną. Ogólne założenie metodyczne pozostało bez zmian, tzn. tekst ma być zrozumiały dla osób bez gruntownego przygotowania ekonomicznego, a profesjonalistów nie powinien razić uproszczeniami.

Układ podręcznika jest klasyczny. Zadaniem części I jest przedstawienie wybranych teorii handlu międzynarodowego, w podziale na tradycyjne i współczesne. Spośród tradycyjnych są omawiane teoria klasyczna i teoria Heckschera-Ohlina jako rozwinięcie nurtu neoklasycznego. Teorie te wyjaśniają, dlaczego kraje powinny stosować wolny handel i w czym powinny się specjalizować, odwołując się do różnic w technikach produkcji oraz w wyposażeniu w czynniki wytwórcze. Teorie współczesne, także opowiadające się za wolnym handlem, akcentują znaczenie technologii, korzyści skali produkcji i zróżnicowania produktów. Teoria Heckschera-Ohlina stanowi również punkt odniesienia do analizy wzajemnych zależności między wzrostem gospodarczym a otwarciem gospodarki na handel z zagranicą. Koniecznym uzupełnieniem tych analiz są rozważania o teoretycznych przesłankach oraz o skutkach przepływów kapitału, pracy i wiedzy, umożliwiających przedsiębiorstwom organizowanie produkcji w skali międzynarodowej.

Część II jest poświęcona formom i skutkom interwencji państwa w wymianę międzynarodową rozwijającą się pod wpływem sił rynku. Punktem wyjścia analizy są zasady, jakie przyjęły w tej dziedzinie kraje należące do WTO, będące podstawą systemu regulacyjnego handlu światowego. Zaznajomienie się z logiką tego systemu i z możliwościami, jakie stwarza, pozwala Czytelnikowi lepiej ocenić teoretyczne właściwości najważniejszych narzędzi, za pomocą których władze prowadzą politykę handlową, oraz zrozumieć cele, które chcą osiągnąć, decydując się na zakłócenie działania rynku. Na specjalną uwagę zasługuje w tym kontekście integracja regionalna. Teoria unii celnej wyjaśnia, dlaczego warto utworzyć unię celną i kto powinien w niej wziąć udział, aby przyniosła więcej korzyści niż strat w dobrobycie uczestnikom i społeczności międzynarodowej. Faktyczne motywy integracji nie do końca pokrywają się z uzasadnieniem teoretycznym, jak pokazują doświadczenia UE, NAFTA i MERCOSUR.

Część III ma na celu analizę międzynarodowego obrotu papierami wartościowymi i pieniędzmi na poziomie gospodarki narodowej. Nie interesują nas zatem przepływy i ich skutki, jakie powstają w przedsiębiorstwie, a które są z reguły omawiane na wykładzie „finanse międzynarodowe”. Analiza makroekonomiczna oznacza, że w odróżnieniu od części I i II, popyt i podaż oraz eksport i import nie odnoszą się do poszczególnych towarów (przemysłów), lecz do wielkości globalnych, opisywanych za pomocą takich kategorii, jak dochód narodowy i bilans płatniczy. Nie jest zatem istotne to, co kraj produkuje, eksportuje i importuje, ale wartość obrotów z zagranicą, a zwłaszcza salda poszczególnych rachunków, oraz relacje do innych zmiennych makroekonomicznych. Wyjaśniany jest również związek między obrotem papierami wartościowymi i pieniędzmi a poziomem cen, kursem walutowym oraz stopą procentową. Podstaw analitycznych dla tej problematyki dostarcza znajomość teorii kursu walutowego (jak jest ustalany kurs walutowy, jakie czynniki określają jego poziom i zmiany tego poziomu), znajomość zasad funkcjonowania rynku walutowego i zasad sporządzania bilansu płatniczego. Są to narzędzia wykorzystywane przy omawianiu poszczególnych zagadnień, takich jak przyczyny nierównowagi w płatnościach międzynarodowych, sposoby przywracania tej równowagi przez politykę ekonomiczną, międzynarodowy system walutowy i działanie współczesnych reżimów kursowych, integracja walutowa w Unii Europejskiej oraz teoria optymalnych obszarów walutowych, mechanizm międzynarodowych przepływów finansowych, przyczyny zadłużenia zagranicznego niektórych krajów, a także kryzysy walutowe.

Na zakończenie chciałbym podziękować tym wszystkim, którzy dobrym słowem zachęcili mnie do podjęcia pracy nad nową wersją podręcznika, a Panom Doktorom Jakubowi Kronenbergowi i Robertowi Worecie za wskazanie niektórych usterek w poprzednim tekście.