8955898906

42

Wynikiem aktualizacji jest na nowo uporządkowana rodzina konstrukcji RK^ul. której czas istnienia zależny jest od dynamiki dokonującego się rozwoju technicznego.

3.2. Cechy charakterystyczne i konstrukcyjne

W odróżnieniu od tradycyjnego procesu od potrzeby do jej zaspokojenia (rys. 3.4), w procesie tworzenia uporządkowanych rodzin konstrukcji na wejściu rozpatrywany jest zbiór potrzeb, który powinien być zaspokojony przez zbiór środków technicznych, określony przez optymalnie zróżnicowany zbiór konstrukcji. Zbiór potrzeb, ze względu na ich zmienność identyfikowany jest przez cechy charakterystyczne, natomiast zbiór konstrukcji opisywany jest przez cechy konstrukcyjne.

Cechy charakterystyczne CCHc to właściwości, którymi powinien się charakteryzować przyszły środek techniczny ze względu na sprzężenie z otoczeniem Odpowiadają danym sytuacyjnym oraz ilościowym w założeniach pr - ks i ściśle związane są z określoną rodziną konstrukcji. W procesie korzystania z uporządkowanej rodziny konstrukcji są podstawą wyboru konstrukcji na podstawie wymaganych wartości cech charakterystycznych Przykładowo, w rodzinie konstrukcji przekładni zębatych wyróżniono, między innymi, następujące jakościowe cechy charakterystyczne:

•    sposób zamocowania przekładni.

•    sposób połączenia przekładni z układem napędowym,

•    sposób połączenia przekładni z układem napędzanym,

•    położenie wektora momentu wejściowego,

•    położenie wektora momentu wyjściowego.

Cechy te wpływają głównie na różnorodność geometrycznej postaci konstrukcyjnej.

Cechy charakterystyczne ilościowe tej rodziny konstrukcji to między innymi:

•    moc wyjściowa,

•    prędkość obrotowa wyjściowa,

•    przełożenie,

•    liczba przeciążenia,

•    odległość między osiami wałków.

W zależności od wartości cech charakterystycznych wyróżniono cechy jakościowe oraz ilościowe.

Cechy charakterystyczne jakościowe CCHf to cechy, których wartości określane są w sposób ustopmowany lub binarny (12, 34. 54). Nic spełniają warunku mctryczności (12, 34, 54J. Ujmują przede wszystkim dane sytuacyjne z założeń pr - ks. takie jak: przeznaczenie, sposób zamocowania, położenie, warunki pracy. Mają one główny wpływ na wariantowo# jakościowych cech konstrukcyjnych w rodzinie konstrukcji. Cechy te można opisać symbolicznie, nadając poszczególnym sposobom zamocowania lub zasilania odpowiednie oznaczenie liczbowe (literowe lub literowo-liczbowe). Wyselekcjonowane ze zbioru cech charakterystycznych jakościowych, ze względu na istotność w doborze cech konstrukcyjnych, cechy nazwano głównymi CCH?, w odróżnieniu od cech dodatkowych CCH?, które są (unkcją dobranych już cech konstrukcyjnych.

Cechy charakterystyczne ilościowe CCH? to cechy określane w sposób ilościowy przez liczby rzeczywiste. Cechy te spełniają warunek mctryczności [12, 34, 54). Wpływają one przede wszystkim na dobór ilościowych cech konstrukcyjnych, a także na uslopmowanic jakościowych cech konstrukcyjnych Przykładem może być rodzina konstrukcji przekładni zębatych walcowych, w której przełożenie u (ilościowa cecha charakterystyczna przekładni) wpływa na postać konstrukcyjną przekładni, według zaleceń (35) dla: u < 6 • przekładnia jcdnoslopniowa. 6 < u < 35 - przekładnia dwustopniowa, 35 < u < 150 - przekładnia trójstopniowa W zależności od wpływu ilościowych cech charakterystycznych na dobór cech konstrukcyjnych wyróżniono cechy charakterystyczne ilościowe główne i dodatkowe. Ilościowe cechy charakterystyczne główne CCH? wpływają przede wszystkim na ilościowe cechy konstrukcyjne [54]. Natomiast cechy charakterystyczne dodatkowe CCH? są wynikiem dobranych cech konstrukcyjnych i mają wpływ na ocenę rozwiązań konstrukcyjnych Do takich cech charakterystycznych zalicza się masę, masowe momenty bezwładności, wymiary gabarytowe, wymiary sprzężone środka technicznego. Z cech charakterystycznych głównych CCH? wyróżnia się cechy charakterystyczne zależne CCH'. które zastępują ilościowe cechy główne cechami bardziej związanymi z cechami konstrukcyjnymi. Przykładowo w rodzinie konstrukcji siłowników hydraulicznych odpowiednikiem siły rozpychającej, siły ściągającej oraz ciśnienia nominalnego są takie cechy zależne, jak średnica tłoka, średnica tłoczyska oraz ciśnienie nominalne Wyselekcjonowane spośród ilościowych cech charakterystycznych głównych CCH? i zależnych CCH' cechy, istotne ze względu na dobór ilościowych cech

konstrukcyjnych, nazwano parametrami Pa, rodziny konstrukcji Parametry reprezentują w sposób ilościowy i jednoznaczny potrzeby po, Mają znaczenie operacyjne w procesie tworzenia i korzystania z uporządkowanych rodzin konstrukcji. Dla rodziny konstrukcji siłowników hydraulicznych wyróżniono następujące parametry: średnica tłoka, średnica tłoczyska, ciśnienie nominalne, wysięg maksymalny Wartości parametrów ujmowane są w formie macierzy pa„.

Cechy charakterystyczne główne: jakościowe CCH? i ilościowe CCH? tworzą główne cechy charakterystyczne CCH*, które mają decydujący wpływ na dobór cech konstrukcyjnych. Model wyróżnionych grup cech charakterystycznych przedstawiono na rys 3.15. Iloczyn kartezjański uporządkowanych wartości cech charakterystycznych odpowiada rozpoznanemu obszarowi potrzeb na określoną klasę środków technicznych i jest podstawą tworzenia uporządkowanej rodźmy konstrukcji. Cechy charakterystyczne opisują potrzeby aktualne po*(i*l,ia.) i potencjalne po'(i = l,ip„). Potrzeba aktualna to taka potrzeba, dla

której była już opracowana konstrukcja ks?, technologia te? oraz został wytworzony środek techniczny, który zaspokaja lub zaspokajał określoną potrzebę Potrzeba potencjalna to taka