8955900069

Tołstoj, JĄnna ‘.Karenina

śliwa na swój sposób (cz. I, rozdz. I, s. 7) ²⁵⁰. Jak każde tak daleko idące uogólnienie, zdanie to może budzić wątpliwości. Czy istotnie nieszczęście każdej pary, każdej rodziny, ma indywidualny charakter? A szczęście jest identyczne? Wniosek z tak postawionej tezy byłby dla literatury jednoznaczny: o szczęściu pisać nie warto, bo nie ma charakteru indywidualnego, natomiast nieszczęście, owszem -jest fabuło- i sztukotwórcze. Tyle że powieści Tołstoja można postawić pytanie, które zasadne być może i w stosunku do innych dzieł, a mianowicie: czyjej tematem jest nieszczęście, czy może coś innego? Błąd, grzech, słabość człowieka? A nieszczęście, być może, stanowi tylko ich skutek?

Jakkolwiek odpowiedzieć na te pytania, pierwsze zdanie powieści Tołstoja stanowi już element perswazji w stosunku do czytelnika: oto przeczytasz powieść o nieszczęściu. Być może - powinieneś współczuć tym, których ono spotkało. Szczęście nie jest interesujące...

Anna Karenina to powieść wielowątkowa - odmiennie, niż w przypadku Flauberta, losy tytułowej bohaterki stanowią tylko cząstkę fabularną, wyeksponowaną przez tytuł i - to, co stanowić będzie, że powszechnie uważa się ten utwór Tołstoja głównie za historię miłości tejże bohaterki. To powieść nie tylko wielowątkowa, ale i złożona: wzajemne relacje bohaterów mają znaczenie fabularne, ale też pozwalają scharakteryzować ich w sposób pośredni, ukazując i lepsze, i gorsze strony ich charakterów.

Tołstoj nie wzdraga się też przed charakterystyką bezpośrednią, przy czym opinie odautorskie, „wartościujące”, niekoniecznie zgodne są z wrażeniem, jakie wynosimy z opisów działań, postaw i uczuć bohaterów; z uczuciami, jakie budzą w nas te postaci. Przenikliwość psychologiczna autora pozwoliła mu stworzyć bohaterów, których nie sposób zapomnieć: są to charaktery i pewne typy zarazem, zaś umiejętność oddziaływania na czytelnika, wielorakość

L. Tołstoj, Anna Karenina, w: Dzida wybrane, tłum. K. Iłłakowiczówna, t. III, Warszawa 1979. Bce cnacnuiueue ceMbu noxoM-.ii dpyz ho dpyza, Kaotcdan HecHaciruiueaR ceMbR Hecnacrruiuea no-ceoeMy. Źródło:    http://ilibrary.ru/

text/1099/index.html. Warto podkreślić z naciskiem, że tłumaczenie Iłłakowiczówny jest bliskie ideału - właściwie zamieszczanie tekstu w oryginale można by uznać za niekonieczne.

170