8748916406

Rodzi się w tym miejscu pytanie o powód odmienności sposobów gromadzenia materiału przez badanych. Można tu widzieć wpływ poznawczych, emocjonalnych i ambicjonalnych motywów działania. Te trzy czynniki determinowały zachowanie grupy D. Potrzeba czerpania z różnych źródeł - przy uwzględnieniu wymagań, jakie stawiał gatunek dziennikarski - wydawała się niemal koniecznością. Wszystko miało służyć przekazaniu myśli, ale tak, by była ona zgodna z intencją autora, dopuszczalną konwencją gatunkową wypowiedzi dziennikarskiej i istniejącą „rzeczywistością fizykalną"⁵³. Na sposób zbierania i selekcjonowania materiału przez piętnastolatków wpłynęły ich umiejętności warsztatowe, wiedza oraz wysiłek związany z gromadzeniem materiału. W przypadku klasy N dominował przede wszystkim emocjonalny charakter prac, tłumaczący się chęcią zaangażowania uczniów w problemy świata przy jednoczesnym braku sprawności wypowiadania się w tym zakresie. Gromadzony zaś przez uczniów materiał w efekcie nie zawsze stanowił konkretny i żywy zapis czynionych obserwacji. Często naśladowali oni wypowiedzi szablonowe, zawarte w prasie codziennej lub w innych mediach. Aczkolwiek i tu od czasu do czasu pojawiał się czynnik poznawczy (gromadzenie wiedzy) czy też ambiqonalny (pragnienie wykonania zadania).

Ze względu na podejmowany przez uczniów temat wyodrębniłam w ich pracach dwa spośród czterech typów artykułu⁵⁴: informacyjny (klasa D 16%, klasa N 26,7%) i publicystyczny (klasa D 84%, klasa N 73, 3%). Artykuły informacyjne w obydwu grupach badanych ograniczały się do podawania sensownych i wiarygodnych wiadomości o danym zagadnieniu. Obok dominującej w nich części informacyjnej pojawiał się także w końcowej fazie element publicystyczny - zdania zawierające stanowisko autora na omawiany temat.

Większość uczniów obu klas próbowała redagować artykuły o charakterze publicystycznym, które wyróżniało właściwie prezentowane w całym tekście stanowisko autora wobec przedstawionych problemów, ich interpretacja i ocena, można było w nich zauważyć ujęcia: prezentujące, interpretujące, polemiczne i apelatywne⁵⁵. Wszystkie one pozostają ze sobą w bliskich związkach. Biorąc to pod uwagę, można wyodrębnić w pracach uczniów powiązania łączące spójnie wszystkie trzy ujęcia. Pod tym względem prace uczniów o przygotowaniu dziennikarskim oraz pozostałych różniły się znacznie.

⁵³    Dziennikarstwo..., s. 111.

⁵⁴    R. Jedliński, Gatunki..., s. 155.

⁵⁵    Dziennikarstwo..., s. 129.

110